รังแคและภาวะหนังศีรษะอักเสบ

ปฏิคมและแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย

หลาย ๆ คนมักจะประสบปัญหาภาวะโรคหนังศีรษะอักเสบ (Seborrheic dermatitis)โดยทั่วไปมักจะนิยมเรียกว่า รังแค (Dandruff) สมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทยและแพทย์ผิวหนังเริ่มเป็นห่วงว่าปัญหาเรื่องของโรคหนังศีรษะอักเสบหรือเราเรียกว่ารังแค นั้นนอกจากจะทำให้คนรอบข้างรู้สึกรังเกียจแล้ว ปัจจุบันมีผู้ป่วยทั้งหญิงและชายเข้ารับการรักษาเพิ่มขึ้นมากทีเดียว ผู้ที่ป่วยเป็นโรคหนังศีรษะอักเสบถึงแม้จะไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่ทำให้บุคลิกภาพของตัวเองเสียไป ทำให้ขาดความมั่นใจในเรื่องต่าง ๆ ทั้งในเรื่องการทำงานและการตัดสินใจในเรื่องอื่น ๆ อาการอักเสบของหนังศีรษะเกิดจากปัญหาหลายสาเหตุ ที่พบมากในผู้ที่มีเส้นผมและหนังศีรษะมัน ซึ่งอาการจะรุนแรงมากน้อยแตกต่างกันไป ซึ่งลักษณะอาการจะมีผื่นแดง เส้นผมหลุดร่วง คันที่หนังศีรษะ มีขุย ในบริเวณหนังศีรษะเมื่อมีการผลิตน้ำมันมากผิดปกติ บางรายมีอาการแสบหากโดนเหงื่อหรือโดนแสงแดดมาก ๆ มักจะเกิดอาการกำเริบเมื่อหนังศีรษะมันมากผิดปกติ

อาการผิวหนังอักเสบนั้น จัดเป็นโรคเรื้อรังที่เป็น ๆ หาย ๆ ไม่หายขาดเสียที เรียกได้ว่าผู้ป่วยที่เป็นแล้วก็กลับมาเป็นซ้ำอีก เชื่อว่าโรคนี้เกี่ยวข้องกับการเพิ่มจำนวนของเชื้อราจำพวก Malassezia globosa มาเปลี่ยนไขมันบนหนังศีรษะ ทำให้ก่อให้เกิดการอักเสบขึ้นตามมา

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยภายนอกต่าง ๆ มากระตุ้นทำให้เกิดอาการกำเริบ เช่น 1.สิ่งแวดล้อมที่เป็นปัจจัยทางลบ การเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ เช่น ความชื้น ความร้อนจากแสงแดด ฝุ่นละออง ควัน 2.อาหารบางชนิด 3.เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ซึ่งสามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนร่างกายได้ และ 4.พฤติกรรม เช่นเดียวกับการเป็นหวัด หากร่างกายอ่อนแอ การพักผ่อนไม่เพียงพอ ความเครียด ภาวะการขาดอาหาร ก็ทำให้เกิดภาวะหนังศีรษะอักเสบได้

ในเรื่องของการรักษาจะเริ่มต้นด้วยการใช้แชมพูกำจัดรังแค เช่น Ketoconazole Shampoo, Tar Shampoo, Selenium Sulfide Shampoo, Zinc Pyrithione Shampoo, Ciclopirox Shampoo เป็นต้น ถ้าอาการเป็นมากอาจต้องใช้การทายาต้านอักเสบในกลุ่มสเตียรอยด์ที่หนังศีรษะหรือ ยาทาหรือยารับประทานต้านเชื้อรา นอกจากนี้ยังควรพักผ่อนให้เพียงพอลดความเครียดลงด้วย

ภาวะหนังศีรษะอักเสบแม้จะไม่ใช่โรคร้ายแรงอะไร แต่ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้รากผมอ่อนแอ จากปัจจัยทั้งหมดจะไปกระตุ้นการอักเสบของโพรงเส้นผม ซึ่งการอักเสบที่ต่อเนื่องและเรื้อรัง อาจทำให้โพรงเส้นผมลีบเป็นพังผืด และสิ่งที่ตามมาก็คือ ปัญหารากผมอักเสบและเกิดการหลุดร่วงของเส้นผม หากไม่มีการดูแลรักษาความสะอาดและได้รับการเยียวยา ก็จะเกิดปัญหาศีรษะล้านได้ในอนาคต