ลมแดด (Heat Stroke) โรคที่มากับอุณหภูมิที่สูงขึ้น

ศุกร์ ๐๓ พฤษภาคม ๒๐๑๙ ๑๔:๕๑
อุณหภูมิมีแนวโน้มว่าจะสูงขึ้นในทุก ๆ ปี จากสถานการณ์ "ภาวะโลกร้อน (Global warming)" โดยประเทศไทยมีอุณหภูมิสูงขึ้นถึงกว่า 40?C ในหลายจังหวัด ความเสี่ยงต่อสุขภาพอย่างหนึ่งซึ่งเป็นผลมาจากอุณหภูมิที่สูงขึ้น คือ "โรคลมแดด (Heat Stroke)" ทำให้สามารถเสียชีวิตได้ภายในครึ่งชั่วโมง แต่หากมีการช่วยเหลือบรรเทาอาการได้ทัน ก็สามารถรอดกลับมาใช้ชีวิตอย่างปกติได้ภายใน 5 นาที นอกจากนั้นยังสามารถป้องกันได้หากรู้จักสัญญาณเตือนจากร่างกายและบรรเทาอาการอย่างถูกวิธี

ศ.ดร.นพ.พงศ์เทพ วิวรรธนะเดช อาจารย์ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ นักวิจัยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ได้อธิบายถึงการเกิดโรคลมแดด (Heat Stroke) ไว้ว่า โดยธรรมชาติมนุษย์จะพยายามรักษาอุณหภูมิให้คงที่ประมาณ 37.2?C ช่วงที่อุณหภูมิสูงกว่าร่างกายเราโดยเฉพาะในหน้าร้อนซึ่งอาจสูงขึ้นไปถึง 40?C อุณหภูมิจากภายนอกจะไหลเข้าสู่ร่างกาย ถ้าร่างกายสามารถระบายความร้อนออกได้จะไม่เป็นปัญหาอะไร แต่หากไม่สามารถระบายได้จะเกิดภาวะ "โรคลมแดด (Heat Stroke)" ทำให้เสียชีวิตได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากสมองเป็นอวัยวะที่ไวต่อความร้อน หากร่างกายได้รับความร้อนส่วนเกินสมองจะตายก่อน และเมื่อสมองตายจะทำให้เกิดการล้มเหลวในการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ และในที่สุดก็จะเสียชีวิตได้

ตามธรรมชาติมนุษย์จะมีกลไกในการระบายความร้อน คือ การทำให้เส้นเลือดบริเวณผิวหนังขยายตัวเพื่อระบายความร้อน และการขับเหงื่อออกมา เพราะเวลาเหงื่อระเหยจะดึงความร้อนออกจากร่างกายไปด้วย แต่หากร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้ทันหรือดีพอ จะเริ่มมีสัญญาณเตือนของอาการลมแดดเป็นอาการทางสมอง คือ วิงเวียนศีรษะ ปวดศีรษะ สับสน คิดอะไรไม่ออก กระหายน้ำ จับตัวแล้วร้อนเหมือนจะเป็นไข้ ไม่ควรรอให้อาการชัดเจนจนถึงขั้นมีอาการทางสมองคือพูดไม่รู้เรื่องและหมดสติ เพราะเมื่อถึงขั้นนั้นมักสายเกินไป

โดย ศ.ดร.นพ.พงศ์เทพ ได้แนะนำว่า เมื่อเริ่มมีอาการให้รีบเข้าที่เย็น หากมีห้องแอร์อยู่ใกล้ ๆ ให้รีบเปิดแอร์ นำผ้าชุบน้ำเย็นหรือผ้าเย็นมาเช็ดตัว ดื่มน้ำมาก ๆ จนปัสสาวะที่ขับออกมาไม่มีสี (ถ้ายังเป็นสีเหลืองแสดงว่าร่างกายยังได้น้ำไม่เพียงพอ) แต่หากมีอาการเป็นลมแดดเรียบร้อยแล้ว ให้ลดอุณหภูมิอย่างรวดเร็วโดยการราดน้ำเย็นลงบนร่างกาย หรือประคบน้ำแข็งตามซอกคอ รักแร้ และขาหนีบ เพราะเซลล์สมองกำลังตายไปเรื่อย ๆ ถ้าสามารถช่วยได้ทันภายในครึ่งชั่วโมงจากอาการโคม่าไม่รู้สึกตัวจะสามารถฟื้นกลับมาคุยได้ภายใน 5 นาที แต่หากเลยครึ่งชั่วโมงไปแล้วอาจเสียชีวิตหรือพิการ เนื่องจากสมองไม่รับรู้แล้ว

สำหรับเครื่องดื่มที่แนะนำให้ดื่มในช่วงที่อากาศร้อนจัดหรือมีอาการ คือ น้ำเย็น (น้ำจากตู้เย็นหรือน้ำใส่น้ำแข็ง) และเกลือแร่ เนื่องจากขณะเสียเหงื่อเราจะเสียเกลือแร่ไปด้วย เครื่องดื่มที่ไม่ควรดื่ม คือ ชา กาแฟ และน้ำหวาน (น้ำตาล) ซึ่งเป็นตัวขับปัสสาวะ และสิ่งที่ห้ามดื่มเป็นอย่างยิ่งคือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะเป็นตัวขับปัสสาวะเช่นกัน และยังเพิ่มการเผาผลาญทำให้อุณหภูมิในร่างกายสูงขึ้นรวมทั้งยังกดสมองอีกด้วย จะพบเห็นได้จากข่าวว่ามีผู้เสียชีวิตจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในหน้าร้อนทำให้เป็นลมแดด (Heat Stroke) นอกจากนั้นการหมั่นเอาผ้าเย็นเช็ดตัวบ่อย ๆ ก็สามารถช่วยป้องกันได้

สำหรับกลุ่มเสี่ยงที่ ศ.ดร.นพ.พงศ์เทพ แนะนำว่าควรระมัดระวังเป็นพิเศษในช่วงที่อุณหภูมิสูงกว่าปกติ คือ ผู้สูงอายุที่อายุมากกว่า 65 ปี เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ผู้ป่วยนอนติดเตียงหรือช่วยตัวเองไม่ได้ และผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ ตับ ไต และมะเร็ง เพราะร่างกายจะต้องใช้กลไกหลายส่วนในการขับความร้อน แต่ผู้ป่วยโรคเหล่านี้ร่างกายจะไม่ค่อยสมบูรณ์ นอกจากนั้นยาที่ผู้ป่วยโรคเหล่านี้รับประทานบางตัวยังมีผลช่วยให้ขับปัสสาวะ ปิดกั้นการไหลของเหงื่อ หรือทำให้เส้นเลือดไม่ขยายตัว ซึ่งมีผลต่อการกักเก็บน้ำในร่างกายและการระบายความร้อนทั้งสิ้น ซึ่งผู้ดูแลควรศึกษาความรู้ในเรื่องนี้และดูแลอย่างใกล้ชิด อีกกลุ่มเสี่ยงหนึ่งคือผู้ทำงานในสถานที่ที่มีอุณหภูมิสูงหรือผู้ทำงานกลางแจ้ง เช่น โรงงานอุตสาหกรรม เกษตรกร คนงานก่อสร้าง ฯลฯ ควรระมัดระวังเป็นพิเศษ และรีบบรรเทาอาการตนเองทันทีที่มีสัญญาณทางร่างกายเตือน ข้อแนะนำสุดท้ายสำหรับคนทั่ว ๆ ไป คือ ในช่วงที่มีอากาศร้อนจัด พยายามหลีกเลี่ยงอยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนหรือกลางแดด ดื่มเย็นน้ำมาก ๆ แม้ไม่มีอาการใดเลยก็ตาม จะเป็นการป้องกันโรคลมแดดได้

ข่าวประชาสัมพันธ์ล่าสุด

๒๘ มี.ค. องค์การบรรจุภัณฑ์โลก จับมือ อินฟอร์มา มาร์เก็ตส์ ประเทศไทย ร่วมจัดกิจกรรมสัมมนาออนไลน์
๒๘ มี.ค. การแข่งขันกีฬาขี่ม้าโปโลรายการ King Power International Ladies' Polo Tournament 2024
๒๘ มี.ค. DEXON ปักธงรายได้ปี 67 ทะลุ 700 ลบ. โชว์ Backlog เฉียด 280 ลบ. ล็อคมาร์จิ้น 35-40%
๒๘ มี.ค. JPARK ร่วมงาน Dinner Talk ผู้บริหารจดทะเบียนพบนักลงทุน จ.ราชบุรี
๒๘ มี.ค. นีเวีย ซัน และ วัตสัน จับมือต่อปีที่สองชวนดูแลท้องทะเล กับโครงการ เพราะแคร์ จึงชวนแชร์ ร่วมพิทักษ์รักษ์ทะเลไทย
๒๘ มี.ค. Cloud เทคโนโลยีที่อยู่ใกล้ตัว เพียงแค่คุณไม่รู้เท่านั้นเอง
๒๘ มี.ค. โรยัล คานิน ร่วมกับ เพ็ทแอนด์มี จัดงาน Royal Canin Expo 2024: PAWRENTS' DAY เพื่อสร้างโลกที่ดีขึ้นสำหรับน้องแมวและน้องหมา
๒๘ มี.ค. STEAM Creative Math Competition
๒๘ มี.ค. A-HOST ร่วมวาน MFEC Inspire ขึ้นบรรยายพร้อมจัดบูธ Cost Optimization Pavilion
๒๘ มี.ค. ฟินเวอร์! ส่องความคิ้วท์ 'ฟอส-บุ๊ค' ควงคู่ร่วมงาน Discover Thailand เสิร์ฟโมเมนต์ฉ่ำให้แฟนๆ ได้ดับร้อนกันยกด้อมรับซัมเมอร์ และร่วมส่งต่อความสุขในกิจกรรม 'Exclusive Unseen Food Trip กับ คู่ซี้