โดยปกติแล้ว กระดูกข้อของเราแต่ละชิ้นจะมีกระดูกอ่อนเชื่อมติดกันอยู่ในบริเวณส่วนปลายของข้อทำหน้าที่ปกป้องไม่ให้กระดูกแต่ละชิ้นบดเบียดเสียดสีกันเมื่อข้อเคลื่อนไหว และยังช่วยให้ข้อเคลื่อนไหวได้อย่างคล่องแคล่วขึ้น แต่หากวันใด กระดูกอ่อนเหล่านี้เสื่อมลงหรือสึกกร่อนไป ก็จะทำให้กระดูกข้อแต่ละชิ้นบดทับเสียดสีกันเมื่อมีการขยับร่างกาย ทำให้เกิดอาการอักเสบ นำไปสู่อาการปวดข้อ มีเสียงดังในข้อ และมีข้อยึดติด เคลื่อนไหวไม่สะดวกอย่างที่เรียกว่า โรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis) นั่นเอง
ความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อมแบ่งได้เป็น 4 ระยะ ดังนี้
ระยะที่ 1 : ข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้น (minor osteoarthritis of knee) มีสูญเสียกระดูกอ่อนเล็กน้อย (minor disruption) จะเริ่มมีอาการตึงเมื่อมีการเปลี่ยนท่าทางหรือตื่นนอนในตอนเช้า โดยระยะเวลาของการข้อฝืดตึงไม่เกิน 30 นาที
ระยะที่ 2 : ข้อเข่าเสื่อมเล็กน้อย (mild osteoarthritis of knee) กระดูกอ่อนเริ่มมีการสึกกร่อนและ เริ่มเกิดกระดูกงอก (osteophytes or bone spurs) ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บปวดข้อเล็กน้อย อาการตึงขัดข้อเข่ามากขึ้นและมีเสียงดังในข้อเข่าจากการเสียดสีของกระดูกขณะเคลื่อนไหว
ระยะที่ 3 : ข้อเข่าเสื่อมปานกลาง (moderate osteoarthritis of knee) บริเวณกระดูกอ่อนสึกกร่อนหลุดร่อน ผิวไม่เรียบ มีรอยแตกเป็นส่วนๆ และเกิดกระดูกงอกขนาดใหญ่ เกิดเสียงในข้อเข่าจากการเสียดสีสุวรรณี สร้อยสงค์ Reg 11 Med J Vol. 33 No. 2 201 ของกระดูกมากขึ้น มีอาการขัดและเจ็บปวดข้อเข่าขณะเดิน ระยะนี้จะเริ่มมีอาการข้อเข่าหลวมจากเอ็นรอบข้อเข่ายืดและกล้ามเนื้อมีความแข็งแรงลดลง ข้อฝืดแข็งมากขึ้น
ระยะที่ 4: ข้อเข่าเสื่อมรุนแรง (severe osteoarthritis of knee) กระดูกอ่อนสึกกร่อน หลุดร่อน ผิวไม่เรียบมีรอยแตกมากขึ้น และเกิดกระดูกงอกขนาดใหญ่ จำ นวนมาก กล้ามเนื้อรอบเข่าอ่อนแรง และช่องระหว่างข้อแคบชิดติดกัน ผู้ป่วยมีอาการเจ็บปวดเข่ามาก ข้อเข่าผิดรูปและข้อเข่าหลวมมาก ข้อติดแข็ง มีการจำ กัดการเคลื่อนไหวทั้งด้านงอและเหยียด เดินลำ บาก ทำ ให้ผู้ป่วยเกิดการหกล้มได้ง่าย
อ่านบทความฉบับเต็มได้ที่ https://tandalak.blogspot.com/2020/07/osteoarthritis-cartilage-cr.html