นายเลอศักดิ์ ริ้วตระกูลไพบูลย์ เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เปิดเผยถึงสถานการณ์ปี 2558 (ปีเพาะปลูก 2557/58) ของมันฝรั่ง (ข้อมูลพยากรณ์ ณ เดือนกันยายน 2557) ซึ่งคาดว่า จะมีเนื้อที่เพาะปลูกมันฝรั่งรวม 44,485 ไร่ เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 5,627 ไร่ (ร้อยละ 14) มีผลผลิตรวมทั้งหมด 115,541 ตัน เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 17,077 ตัน (ร้อยละ 17)
โดยแยกเป็นพันธุ์โรงงาน มีเนื้อที่เพาะปลูก 40,444 ไร่ เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 5,611 ไร่ (ร้อยละ 16) ผลผลิตรวมทั้งประเทศ 105,617 ตัน เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 16,943 ตัน (ร้อยละ 19) และพันธุ์บริโภคมีเนื้อที่เพาะปลูก 4,041 ไร่ เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 16 ไร่ (ร้อยละ 0.40) ผลผลิต 9,924 ตัน เพิ่มขึ้นจากปีที่แล้ว 134 ตัน (ร้อยละ 1) ซึ่งสาเหตุที่มีการขยายเนื้อที่เพาะปลูก มากจากการที่กระทรวงเกษตรฯ โดย กรมส่งเสริมการเกษตร กรมวิชาการเกษตร กรมส่งเสริมสหกรณ์ กรมพัฒนาที่ดิน สำนักงานปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม และ สศก. ได้ร่วมกับบริษัทที่มีโรงงานแปรรูป มีโครงการประชาสัมพันธ์ให้เกษตรกรในพื้นที่ 5 จังหวัด (เชียงใหม่ เชียงราย พะเยา ลำพูน และตาก) เข้าร่วมโครงการส่งเสริมการปลูกมั่นฝรั่งพันธุ์โรงงาน ปี 2557-2560 ซึ่งมีเกษตรกรจำนวน 1,500 ราย แจ้งความประสงค์สนใจจะปลูกมันฝรั่งพันธุ์โรงงาน
นอกจากนี้ ในฤดูแล้ง ทางกรมวิชาการเกษตร ได้เป็นหน่วยงานหลักร่วมกับหน่วยงานและบริษัทอื่นที่เกี่ยวช้อง จัดทำแปลงทดสอบและสาธิต แปลงตัวอย่าง 26 จุด ในเขตพื้นที่ 5 จังหวัด 13 อำเภอ เพื่อเพิ่มผลผลิตต่อไร่มันฝรั่งพันธุ์โรงงาน เพิ่มเปอร์เซ็นต์แป้งให้มีผลผลิตที่มีคุณภาพ และลดต้นทุนการผลิต รวมทั้งป้องกันโรคและศัตรูพืช ให้เกษตรกรใช้เป็นแนวทางการเพาะปลูกมันฝรั่งที่ดีต่อไป จึงคาดว่า โครงการส่งเสริมการปลูกมันฝรั่งพันธุ์โรงงานจะทำให้เกษตรกรขยายพื้นที่เพาะปลูก ได้ผลผลิตเพิ่มมากขึ้น เป็นไปตามเป้าหมายความต้องการของโรงงานแปรรูปมันฝรั่งทอดกรอบ
สำหรับมันฝรั่งพันธุ์บริโภคได้ให้สหกรณ์ผู้ปลูกมันฝรั่งเป็นผู้นำเข้าหัวพันธุ์มันฝรั่งมาส่งเสริมให้เกษตรกรปลูก โดยมีสหกรณ์ผู้ปลูกมันฝรั่งเชียงใหม่ จำกัด สหกรณ์ ผู้ปลูกมันฝรั่งไชยปราการ-ฝาง จำกัด สหกรณ์มันฝรั่งโหล่งขอดสามัคคี จำกัด ซึ่งอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ และสหกรณ์ผู้ปลูกมันฝรั่งภูเรือ จำกัด ของจังหวัดเลย เป็นผู้นำเข้าหัวพันธุ์ ซึ่งการส่งเสริมในปีนี้จะมีหัวพันธุ์มันฝรั่งนำข้ามาจากต่างประเทศจำนวน 237.8 ตัน (ใกล้เคียงกับปีที่แล้ว) ส่งผลให้การขยายพื้นที่เพาะปลูกมีไม่มากนัก
เลขาธิการ กล่าวเพิ่มเติมว่า ในส่วนด้านการตลาด พบว่า ปี 2557 (มกราคม-ตุลาคม) ราคามันฝรั่งพันธุ์โรงงานที่เกษตรกรขายได้อยู่ที่กิโลกรัมละ 12.80 บาท เพิ่มขึ้นจากปี 2556 ที่ราคา 12.26 บาท ร้อยละ (0.04) เนื่องจากมีการปรับราคาประกันขั้นต่ำจาก กิโลกรัมละ 8.90 บาท เป็น 10.40 บาท ทำให้เกษตรกรขายผลผลิตให้กับบริษัทมีราคาสูงขึ้นจากปีที่ผ่านมา ขณะที่ต้นทุนมันฝรั่งพันธุ์โรงงานปี 2557 กิโลกรัมละ 8.78 บาท เกษตรกรผู้ปลูกมันฝรั่งพันธุ์โรงงานจึงมีรายได้ดีพอสมควร ส่งผลให้เกษตรกรจำนวนมากแจ้งความประสงค์จะปลูกมันฝรั่งและทำสัญญาซื้อขายมันฝรั่งไว้กับบริษัท
ดังนั้น ฤดูแล้งที่จะถึงนี้ จึงคาดว่าบริษัทที่มีโรงงานแปรรูป จะมีผลผลิตมันฝรั่งเพียงพอตามความต้องการของแต่ละโรงงาน อย่างไรก็ตาม ยังมีเกษตรกรอีกจำนวนหนึ่งที่เก็บหัวพันธุ์มันฝรั่งไว้เอง และตั้งใจที่จะปลูกเพื่อนำผลผลิตขายเข้าสู่โรงงาน ซึ่งในปีนี้ โรงงานได้มีการทำสัญญารับซื้อผลผลิตจากเกษตรกรไว้จำนวนมาก หรือ Contract Farming แต่ในส่วนมันฝรั่งนอกสัญญาขอให้สหกรณ์และโบรกเกอร์ที่เคยซื้อขายให้กับโรงงานแปรรูป ต้องรีบไปดำเนินการจัดทำสัญญาซื้อขายมันฝรั่งไว้กับบริษัท เพื่อจะได้มีโควตาที่ชัดเจนในการส่งผลผลิตเข้าสู่โรงงาน เนื่องจากฤดูแล้งทางบริษัทจะมีปริมาณจำกัดที่จะรับซื้อผลผลิตมันฝรั่งไว้กับเกษตรกรที่ปลูกนอกสัญญา ทั้งนี้ คาดว่าราคามันฝรั่งในฤดูแล้ง (ช่วงกุมภาพันธ์-เมษายน 2558) จะอยู่ระหว่างกิโลกรัมละ 12-13 บาท ซึ่งน่าจะสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรได้เป็นอย่างดี