ดร.รชา เทพษร ภาควิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (มธ.) กล่าวว่า ในช่วงเทศกาลตรุษจีนของทุกปี คนไทยเชื้อสายจีนจะมีการจัดอาหารเพื่อไหว้เจ้าและไหว้บรรพบุรุษ จากนั้นจึงนำอาหารเหล่านั้นมาบริโภคต่อไป โดยส่วนใหญ่อาหารจะถูกตั้งไว้เป็นระยะเวลานาน ซึ่งเมื่อนำมารับประทานต่อทันทีอาจมีความเสี่ยงให้แก่ผู้รับประทานได้ด้วยสารพิษอันตรายจาก "จุลินทรีย์" 2 สายพันธุ์หลักที่พบมากในอาหาร อันได้แก่ 1) สแตปฟิโลคอคคัส ออเรียส (Staphylococcus aureus) ซึ่งอาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมทั่วไป โดยเฉพาะตามทางเดินหายใจ เส้นผม และผิวหนังของมนุษย์ 2) บาซิลลัส ซีเรียส (Bacillus cereus) ซึ่งพบได้ทั่วไปในฝุ่น ควัน และปะปนมากับอาหารแห้ง อาทิ ข้าว น้ำตาล วัตถุเจือปนอาหาร ธัญพืช ฯลฯ โดยจุลินทรีย์ดังกล่าวจะเติบโตและแพร่กระจายในอาหารได้อย่างรวดเร็วเมื่ออาหารมีอุณหภูมิอยู่ในช่วง "โซนอุณหภูมิอันตราย (Temperature Danger Zone – TDZ)" ระหว่าง 5°C ถึง 60°C เป็นระยะเวลานาน
จากอันตรายดังกล่าวที่มีโอกาสเกิดขึ้นกับประชาชนทั่วไปในช่วงเทศกาลตรุษจีนนี้ ทางคณะฯ จึงมีข้อควรปฏิบัติก่อนรับประทานอาหารไหว้ที่ปล่อยค้างไว้นาน ตลอดจนการเก็บรักษาอาหารไหว้ ให้ปลอดภัยจากจุลินทรีย์ ดังต่อไปนี้
• อาหารคาวประเภทแห้ง และเนื้อสัตว์ อาทิ ข้าว เมนูผัด เมนูทอด หมู เป็ด ไก่ ควรนำไปอุ่นไมโครเวฟ กำลังไฟ 800 วัตต์ เป็นระยะเวลา 2 – 3 นาที ทั้งนี้ ระยะเวลาในการอุ่นขึ้นอยู่กับขนาดของอาหาร โดยให้สังเกตว่าหากมีไอน้ำลอยขึ้น จากอาหาร แสดงว่าอาหารผ่านความร้อนในระดับที่สามารถยับยั้งการเจริญหรือ ฆ่าจุลินทรีย์ที่ปนเปื้อนมาได้แล้ว
• อาหารคาวประเภทน้ำ อาทิ แกงจืด ต้มหน่อไม้ ต้มผักกาดดอง ควรนำไปอุ่นบนเตาให้เดือด หรืออุ่นไมโครเวฟ กำลัง ไฟ 800 วัตต์ เป็นระยะเวลา 2 - 3 นาที ทั้งนี้ ระยะเวลาในการอุ่นขึ้นอยู่กับลักษณะ และปริมาตรของอาหาร
• อาหารหวาน อาทิ ขนมเข่ง ขนมเทียน สามารถรับประทานได้เลย เนื่องจากความหวานของขนมไม่เอื้อต่อการเจริญ
เติบโตของจุลินทรีย์ แต่ในกรณีที่ต้องการเก็บรักษาไว้รับประทานในภายหลัง ให้นำไปอุ่นให้ร้อนจนสังเกตเห็นไอน้ำลอย ขึ้นจากอาหาร จากนั้นลดอุณหภูมิอาหารผ่าน "โซนอุณหภูมิอันตราย" ให้เร็วที่สุด แล้วเก็บรักษาที่อุณหภูมิต่ำกว่า 5°C
อย่างไรก็ตาม นอกจากจุลินทรีย์แล้ว อาหารในช่วงเทศกาลตรุษจีนยังอาจมีสารเคมีอันตรายปนเปื้อนเช่นกัน อันได้แก่
- ฟอร์มาลีน (Formalin) ที่มักปนเปื้อนมากับผักสด และอาหารทะเล อาทิ ปลา ปลาหมึก หอย กุ้ง ปู
- บอแรกซ์ (Borax) ที่ผสมอยู่ในลูกชิ้น หมูสับ ถั่วเคลือบน้ำตาล (ซกซา) และฟักเชื่อม (ตังกวยแฉะ)
- สารกันบูด (Preservative) ที่มักใช้ในอาหารหมักดอง อาทิ ผักกาดดอง พริกดอง ผลไม้ดอง
- สารฟอกขาว (Bleaching agent) ที่ใช้ในอาหารวัตถุดิบ อาทิ ถั่วงอก ขิง เต้าหู้ หน่อไม้จีน เห็ดหูหนูขาว
ซึ่งล้วนแล้วแต่ก่อให้เกิดภาวะร่างกายผิดปกติได้ อาทิ ระคายเคืองทางเดินหายใจ และทางเดินอาหาร อาหารเป็นพิษ เป็นแผลที่เยื่อบุกระเพาะอาหาร ลำไส้อักเสบ หมดสติ ไปจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ หากได้รับสารเคมีในปริมาณที่มากเกินไป ดังนั้นแล้วประชาชนทุกคนจึงควรเลือกซื้อ และเลือกรับประทานอาหารอย่างมีความรู้ ความเข้าใจ เพื่อป้องกันการป่วยไข้ และดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุขรับทุกๆ เทศกาลที่กำลังจะเข้ามา ดร.รชา กล่าวทิ้งท้าย