ความลับของส้ม
จะมีสักกี่คนที่รู้ความลับของส้ม รู้หรือเปล่า หลังจากดอกส้มได้รับการผสมเกสรแล้ว จะเจริญต่อไปเป็นผล ผลส้ม 1 ผล ประกอบด้วยเปลือก กลีบ เนื้อ และเมล็ด แล้วรู้หรือไม่ว่าแต่ละส่วนมีลักษณะอย่างไร
· "เปลือกส้ม" บริเวณด้านนอกจะมีต่อมน้ำมันเล็กๆ อยู่เต็มไปหมด ซึ่งต่อมน้ำมันนี้เองที่เป็นที่มาของกลิ่นหอมเวลาปอกเปลือกส้ม กลิ่นหอมนี้มีประโยชน์ช่วยไล่แมลงบางชนิดได้
· เมื่อปอกเปลือกส้มออกจะพบเส้นใยสีขาวติดที่กลางสัน "กลีบส้ม" เยื่อสีขาวนี้มีประโยชน์ต่อระบบขับถ่าย เพราะมีสารฟลาโวนอยด์ กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันและช่วยต้านอนุมูลอิสระได้ด้วย โดยส้ม 1 ผลจะมีกลีบส้มประมาณ 10 กลีบ
· ภายในส้ม 1 กลีบมี "เนื้อส้ม" อัดอยู่แน่น เนื้อส้มมีลักษณะเป็นกระเปาะที่พัฒนาขึ้นเพื่อเก็บสะสมน้ำ น้ำหวาน กรดมะนาว และสารต่างๆ ไว้ข้างใน
· ส้มบางกลีบมี "เมล็ด" 1-2 เมล็ด บางกลีบก็ไม่มี เมล็ดส้มมี 2 ด้าน คือ ด้านป้านและด้านแหลม ซึ่งด้านแหลมนี้เองเป็นด้านที่รากงอกออกมา เราใช้เมล็ดจำแนกชนิดและสายพันธุ์ส้มได้
คุณประโยชน์ดีๆ จากผลส้ม
ในผลส้ม 1 ผล เปี่ยมด้วยเส้นใย แร่ธาตุ วิตามิน และพลังงานที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยป้องกันและรักษาโรคสำคัญหลายชนิด อาทิ
· "บำรุงผิวพรรณ" ส้มมีสารฟลาโวนอยด์และแคโรทีนอยด์ มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระที่เป็นตัวการทำให้ผิวหมองคล้ำมีริ้วรอย และยังมีวิตามินซีช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจนในผิว การกินส้มเป็นประจำจึงช่วยบำรุงผิวพรรณให้สดใส และชะลอการเกิดริ้วรอยก่อนวัย
· "ดูแลสายตา" วิตามินซีในผลส้มช่วยปกป้องเลนส์ตาจากอันตรายในควันและแสงอัลตราไวโอเลต ที่ทำให้เลนส์ตาเสื่อมอันเป็นสาเหตุของโรคต้อกระจก
· "ช่วยระบบขับถ่าย" เส้นใยในผลไม้ตระกูลส้มช่วยให้ระบบย่อยอาหารและระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น ท้องไม่ผูก
· "ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ" ผลการวิจับพิสูจน์แล้วว่า วิตามินซีในส้มช่วยลดอัตราการเกิดโรคหัวใจได้
· "ดีต่อระบบภูมิคุ้มกัน" วิตามินซีในส้มช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาว ทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายทำงานได้ดีขึ้น ช่วยยับยั้งต่อต้านการติดเชื้อจากแบคทีเรียและไวรัส
· "ช่วยดับกลิ่นอาหาร" หากนำเปลือกส้มอบด้วยไฟอ่อนๆ สัก 4 นาที แล้วเปิดฝาไมโครเวฟทิ้งไว้ กลิ่นหอมจากน้ำมันหอมระเหยในเปลือกส้มจะช่วยดับกลิ่นอาหารในห้องครัวได้
· "ใช้เป็นสารแต่งกลิ่น" น้ำมันหอมระเหยที่ได้จากเปลือกส้มมีกลิ่นหอม สดชื่น ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย นำไปใช้แต่งกลิ่นอาหาร เครื่องสำอาง และยาต่างๆ ได้
· "ช่วยไล่ยุงและแมลง" หากนำเปลือกส้มไปตากแดดให้แห้งสนิท เมื่อจะใช้ไล่ยุง นำใส่ภาชนะที่ปลอดภัยจากการติดไฟ จากนั้นจุดไฟให้ติดควัน น้ำมันหอมระเหยที่อยู่ในเปลือกจะออกฤทธิ์ช่วยไล่ยุงและแมลงไม่ให้มารบกวนได้
ส้มมีประโยชน์มากมายขนาดนี้ อย่าลืมทานส้มเป็นประจำทุกวัน
นานมีบุ๊คส์ จัดทำหนังสือชุดเกษตรกรรมลองทำดู โดยความร่วมมือกับกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อส่งเสริมให้เยาวชนและคนไทยทั่วไปเห็นคุณค่าของเกษตรกรรม เรียนรู้วิถีเกษตรกรรมอย่างสร้างสรรค์ด้วยการอ่านและลงมือทำด้วยตนเอง รวมถึงอาจนำความรู้ที่ได้รับไปต่อยอดประกอบอาชีพและสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัวต่อไป
ความรู้เรื่องส้ม มาจากหนังสือชุดเกษตรกรรมลองทพดู ตอน "ส้ม" ซึ่งยังมีความรู้เกี่ยวกับส้มอีกมากมายให้ผู้อ่านได้เรียนรู้ อาทิ ถิ่นกำเนิดและการเดินทางของส้ม ส้มในประเทศไทย วิธีการปลูกต้นส้ม การป้องกันดูแล วิธีเลือกซื้อส้ม การแปรรูป เป็นต้น และยังมีอีกหลายตอน อาทิ แตงกวา มะเขือเทศ ฟักทอง กระเทียม ผักบุ้ง พริก ข้าวโพด เห็ดฟาง ถั่วเหลือง กล้วย มะม่วง สับปะรด ข้าว อ้อย กุหลาบ ไก่ไข่ หมู กุ้งก้ามกราม ปลาดุก ปลาสลิด เป็นต้น