บมจ. บ้านปู ผนึก มธ. ใช้บอร์ดเกมบ่มเพาะเยาวชน ชวนสังคมร่วมเล่นเกมครั้งแรก

ทรัพยากรมนุษย์เป็นฟันเฟืองหลักที่จะขับเคลื่อนสังคมไปข้างหน้า ดังนั้นการรู้ร้อนรู้หนาวต่อเรื่องราวในสังคม จึงเป็นคุณสมบัติจำเป็นที่มนุษย์ทุกคนพึงมี โครงการออกแบบเกมออกแบบสังคม เกิดขึ้นภายใต้ความร่วมมือของ คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) โดยมีเป้าหมายร่วมกันในการบ่มเพาะทักษะการคิดเชิงออกแบบและสร้างสรรค์นวัตกรรมให้กับเยาวชน ซึ่งเป็นทรัพยากรสำคัญที่จะเติบโตขึ้นมาเป็นส่วนหนึ่งของสังคม มีเยาวชนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายและอาชีวศึกษาได้รับคัดเลือกเข้าร่วมโครงการถึง 20 ทีม จากผู้สมัคร 180 ทีมทั่วประเทศ ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมใบประกาศเกียรติคุณและเงินรางวัลรวมมูลค่ากว่า 300,000 บาท ซึ่งนับว่าเป็นครั้งแรกที่มีถ้วยพระราชทานสำหรับการแข่งขันออกแบบบอร์ดเกมในประเทศไทย

เกือบสองปีที่เยาวชนทั้ง 20 ทีมได้ผ่านกระบวนการเรียนรู้และพัฒนา ทำความเข้าใจปัญหาที่แท้จริงของชุมชน และสังคม รวมถึงเทคนิคกลไกในการออกแบบเกม กระทั่งได้ผลผลิตเป็นบอร์ดเกมเพื่อการเรียนรู้ในประเด็นปัญหาสังคมจาก 20 พื้นที่ทั่วประเทศ โดยแบ่งเป็น 4 หัวข้อใหญ่ คือ สิ่งแวดล้อม เศรษฐศาสตร์และการเงิน วิถีพลเมือง และโลกของเด็กมัธยม ทั้งนี้โครงการได้จัดงาน "มหกรรมเกมและการเรียนรู้" (Games & Learn Festival) ขึ้นเพื่อเปิดตัวบอร์ดเกมที่พัฒนาจากฝีมือของเยาวชนต่อสาธารณะเป็นครั้งแรก ในระหว่างวันที่ 6-7 ตุลาคม 2561 ณ อาคารสิริวิทยลักษณ์ คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

นางสมฤดี ชัยมงคล ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) ให้เกียรติมาร่วมพิธีเปิดงานมหกรรมเกมและการเรียนรู้ กล่าวว่าโครงการออกแบบเกมออกแบบสังคมมีวิถีสอดคล้องกับบริษัทบ้านปูบนความเชื่อว่าอุตสาหกรรมที่ดีต้องพัฒนาไปพร้อม ๆ กับการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดล้อม เรื่องการเรียนรู้จึงสำคัญเพราะพลังของความรู้ คือพลังแห่งการเปลี่ยนแปลงและพัฒนา การเรียนรู้ไม่ได้จำกัดเพียงในห้องเรียนแต่เกิดขึ้นได้ทุกที่ บริษัทบ้านปูมีความเชื่อมั่นว่า การพัฒนาเยาวชน คือ การพัฒนาทุนมนุษย์ (Human Capital) หากเยาวชนมีโอกาสได้พัฒนาตัวเอง พัฒนาทักษะและศักยภาพตั้งแต่เล็ก จะเสริมสร้างความมั่นใจในการที่จะสร้างสรรค์สิ่งดี ๆ ให้เกิดขึ้นในสังคม และโจทย์หนึ่งในการพัฒนาเยาวชนคือเสริมทักษะด้านการคิดวิเคราะห์ ซึ่งคนที่จะทำแบบนั้นได้ต้องมีตรรกะเรื่องเหตุและผล ถ้าเยาวชนมีสิ่งเหล่านี้ก็จะช่วยให้เขาเป็นทรัพยากรที่มีคุณภาพเมื่อเติบโตขึ้น

นางอุดมลักษณ์ โอฬาร ผู้อำนวยการสายอาวุโส องค์กรสัมพันธ์ บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน) กล่าวเสริมว่า โครงการออกแบบเกมออกแบบสังคมมีระยะเวลายาวนานกว่าโครงการอื่น ๆ ของบ้านปู เพราะต้องการบ่มเพาะให้เยาวชนเรียนรู้และตกตะกอนในแต่ละกระบวนการอย่างลึกซึ้ง และกลายเป็นทักษะติดตัวเขาไปในที่สุด โครงการฯ ใช้ขั้นตอนของการออกแบบบอร์ดเกมมาเป็นเครื่องมือช่วยให้เยาวชนเกิดการเรียนรู้ทั้งเรื่องวิชาการ ทักษะชีวิต และการสร้างคนให้มีจิตสำนึกเรื่องสังคม การที่เยาวชนมีโอกาสไปรับรู้ปัญหาที่มีอยู่ในสังคมด้วยตัวเองนั้น ทำให้เขาเกิดความรู้สึกอยากจะช่วยแก้ไข ซึ่งเป็นการสร้างจิตสำนึกที่ดี แต่ขณะเดียวกันการจะพัฒนาบอร์ดเกมเพื่อแก้ปัญหาสังคมนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย กว่าจะเข้าใจปัญหา กว่าจะผ่านขั้นตอนการออกแบบ และพัฒนาจนได้ออกมาเป็นเกมในเวลาเกือบ 2 ปีนั้น ระหว่างทางย่อมมีอุปสรรคมาท้าทายอยู่ตลอด ถ้าไม่มีความมุ่งมั่น คงไม่มีทางสำเร็จจนถึงวันนี้

"คุณลักษณะที่จะช่วยให้มนุษย์คนหนึ่งประสบความสำเร็จได้ Passion เป็นสิ่งสำคัญ คนเราถ้าสนใจเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างจริงจัง จะทำให้เราไม่ทิ้งเรื่องนั้นและทำจนสำเร็จ ถัดมาคือ นวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์ เป็นสิ่งที่จะทำให้เราแข่งขันได้ ส่วนสิ่งที่ขาดไม่ได้คือ ความมุ่งมั่น หลายคนมีความฝัน มีความชอบ แต่ไม่เคยลงมือทำ หรือทำแล้วเจออุปสรรคล้มเหลวไม่อยากทำต่อเพราะขาดความมุ่งมั่น การจะประสบความสำเร็จเราต้องกัดไม่ปล่อย ล้มแล้วต้องลุกใหม่ ซึ่งบ้านปูเองก็ใช้สามข้อนี้เป็นวัฒนธรรมในการทำงานร่วมกัน เพราะเราคิดว่าเป็นสิ่งที่จำเป็นในการขับเคลื่อนองค์กร"

ทางด้าน รศ.ดร.อนุชาติ พวงสำลี คณบดีคณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กล่าวว่า โครงการออกแบบเกมออกแบบสังคมมีวัตถุประสงค์เพื่อบ่มเพาะ "นวัตกรสังคม" เสริมสร้างทักษะการคิดวิเคราะห์ และนำเกมซึ่งอยู่ในความสนใจของเยาวชนมาเชื่อมโยงเข้ากับปัญหาใกล้ตัว ทั้งในโรงเรียน ชุมชน สังคม เพราะเกมเป็นเครื่องมือสร้างการเรียนรู้ที่สำคัญทั้งในปัจจุบันและอนาคต ภายใต้กระบวนการพัฒนาบอร์ดเกมที่สะท้อนปัญหาสังคมและให้ความสนุกสนานนั้น ต้องอาศัยกระบวนการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking)

"วิธีคิด วิธีเรียนรู้ของคนรุ่นใหม่เปลี่ยนไปมาก คนออกแบบการเรียนรู้จำเป็นต้องมีเครื่องมือและกระบวนการใหม่ ๆ เพื่อดึงดูดให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมกับการเรียนรู้ในสิ่งที่สนใจและนำไปต่อยอดให้เกิดประโยชน์กับสังคมได้ คณะวิทยาการเรียนรู้ฯ มีมุมมองที่สอดคล้องกับโครงการออกแบบเกมออกแบบสังคมบนความเชื่อว่า การเรียนรู้จากประสบการณ์ตรงจะทำให้เกิดการเรียนรู้ จดจำ และรู้สึกกับปัญหาที่เป็นจริงได้ เบื้องหลังการออกแบบเกมน้อง ๆ จะต้องลงไปทำงานในพื้นที่ชุมชนจริง สัมผัสปัญหาจริง โดยมีทีมผู้เชี่ยวชาญและอาจารย์ในคณะเป็นพี่เลี้ยง ช่วยตั้งคำถามต่อปัญหา วิเคราะห์ และประมวลผลเพื่อให้ได้ข้อมูลที่แท้จริงมาใช้ในการแปลงโจทย์เป็นบอร์ดเกม ผ่านกระบวนการคิดเชิงออกแบบ ที่สำคัญต้องปรุงเสริมด้วยการคิดสร้างสรรค์ ให้เป็นเกมที่ดึงดูด สนุก และเกิดการเรียนรู้ไปพร้อมกัน ขั้นตอนเหล่านี้ต้องอาศัยนักพัฒนาเกมมืออาชีพในวงการบอร์ดเกมไทยเข้ามาเป็นพี่เลี้ยงให้กับเยาวชนอย่างใกล้ชิด รวมถึงนักศึกษารุ่นพี่ก็ได้เข้ามาเป็นพี่เลี้ยงให้กับน้อง ๆ ด้วย ผลพวงที่เกิดขึ้นคือนักศึกษาของเราได้เรียนรู้และเติบโตในวิธีคิดวิธีทำงานของตัวเองไปด้วย เมื่อถึงอนาคตที่เขาต้องไปออกแบบกระบวนการสอน หรือทำงานขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงใด ๆ เขาก็จะมีทักษะ มีประสบการณ์ ที่จะไปอำนวยให้ขั้นตอนเหล่านั้นดำเนินไปอย่างราบรื่นได้ แต่ผลพวงที่สำคัญที่สุดคือโครงการนี้จะเป็นแรงบันดาลใจ เป็นรากฐานทางวิชาการ และทักษะชีวิตที่จะทำให้เยาวชนเหล่านี้เติบโตขึ้นเป็นนวัตกรทางสังคมที่ดีต่อไป"

ทั้งนี้หลังจากงานมหกรรมเกมและการเรียนรู้ผ่านไป โครงการออกแบบเกมออกแบบสังคมยังคงต้องเดินหน้าต่อเพื่อไปให้ถึงอีกหนึ่งเป้าหมายของโครงการ คือการที่เยาวชนนำบอร์ดเกมที่พัฒนาขึ้นไปทดลองใช้ในพื้นที่ปัญหาจริงในเดือนพฤศจิกายน 2561 – กุมภาพันธ์ 2562 ไม่ว่าเกมจะช่วยแก้ไขปัญหาสังคมได้จริงหรือไม่ แต่บอร์ดเกมจากเยาวชนทั้ง 20 ทีมนี้จะกลายเป็นเครื่องมือหนึ่งที่เข้าไปสร้างการรับรู้และกระตุ้นจิตสำนึกต่อปัญหาบางอย่างที่เกิดขึ้นในสังคมให้แก่ผู้เล่นได้อย่างแน่นอน