ในยุคที่ประสบภาวะวิกฤตเศรษฐกิจการประคับประคองธุรกิจให้ดำเนินไป พร้อมๆ กับดูแลผู้ที่อยู่ใต้บังคับบัญชานั้นเป็นสิ่งจำเป็น เพราะถือเป็นบุคคลสำคัญที่ทำให้องค์กรขับเคลื่อนไปได้แม้ในยามติดขัดพระธรรมราชานุวัตร เจ้าอาวาสวัดโมลีโลกยารามฯ ได้แนะแนวทางในหัวข้อ "ครองตน ครองคน ครองงาน" บนเวที เรายกวัดมาไว้ที่เซเว่นฯ โดย ซีพี ออลล์ ผู้บริหารออลล์ ออนไลน์ และเซเว่น อีเลฟเว่น ณ ชั้น 11 อาคาร ซี.พี. ทาวเวอร์ ถนนสีลม
พระธรรมราชานุวัตร กล่าวเปิดการสนทนาธรรมว่า การที่เราจะครองชีวิตให้ยาวนานเป็นสิ่งที่ดี การมีอายุยืน ย่อมมีโอกาสทำความดีมาก ถ้าครองตนได้ จะครองคนได้ ถ้าครองคนได้แล้วการงานก็สำเร็จ งานก็ได้ผล คนก็เป็นสุข ถึงจะเรียกว่าครองตน
การครองตนนั้นมีธรรมะอยู่มากมาย แต่ธรรมสำหรับการครองตนที่สามารถปฏิบัติได้ง่ายสำหรับฆราวาสนั้น เรียกว่าฆราวาสธรรม คือ ธรรมสำหรับปกครองตนเอง ครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข เพราะมีฆาราวาสธรรม ถ้าไม่มีฆราวาสธรรมจะเป็นทุกข์ ครอบครัวแตกแยก ธรรมะที่ว่านี้มีอยู่ 4 ข้อ คือ สัจจะ หมายถึง ความซื่อสัตย์ต่อกัน ความจริงใจต่อกัน ทมะ หมายถึง ความรู้จักข่มใจ ข่มการกระทำ ขันติ หมายถึง รู้จักอดทน อดกลั้น และจาคะ คือ รู้จักเสียสละสิ่งของต่างๆ ที่ควรให้ปัน
ท่านได้อธิบายความของฆราวาสธรรม เพื่อการครองตนให้ฟังในแต่ละหัวข้อ ได้แก่ 1.) สัจจะ คือ ซื่อตรง ซื่อสัตย์ รักให้มั่น มีความซึมซาบเอิบอาบ ทำใจให้มั่นคงในการทำงาน และเสียสละ คนในครอบครัวก็ต้องหนักแน่นต่อกัน ใช้สติให้มาก 2.) ทมะ คือ รู้จักข่มใจ ข้อนี้สำคัญ ยอมรับเพื่อฝึกใจตนเองให้มั่นคง เรียกว่าใจแข็ง อย่าเป็นคนใจอ่อนแอ เวลาอารมณ์มากระทบต้องไม่อ่อนไหว 3.) ขันติ คนที่ขาดความอดทนไม่มีทางเจริญได้ 4.) จาคะ คือ การเสียสละแบ่งปัน คนเราอยู่ด้วยกัน ไม่เคยให้กันเลย ไม่มีทางประคองชีวิตได้ ผู้ให้ย่อมเป็นที่รัก ใครไม่รู้จักให้ก็จะไม่มีบริวาร คนรักไม่มี รู้จักการเสียสละสิ่งของ หรือเสียสละความไม่ดีออกจากการกระทำไป
ในส่วนของการครองคน ท่านเล่าว่า การบริหารงานบุคคลเป็นสิ่งยากเพราะคนมีชีวิตจิตใจ จะทำให้คนมารักเราทำได้ยาก เพราะคนรักเท่าผืนหนัง คนชังเท่าผืนเสื่อ คนที่รักเรามีน้อย แต่จะทำให้คนรักเราก็ต้องกลับไปบนพื้นฐานของธรรมะเหมือนกัน ธรรมะสำหรับผูกใจให้คนรักเรา คือ สังคหวัตถุ ธรรมเป็นที่ตั้งแห่งการสงเคราะห์กันและกัน เป็นสิ่งผูกใจบริหารคน
ท่านเจ้าคุณสรุปเรื่อง สังคหวัตถุ ให้เข้าใจง่ายๆ ว่าประกอบไปด้วย 1.) ทานัง คือ การให้ แบ่งปัน การให้นั้นมีหลายอย่าง อาทิ ให้เพื่อสงเคราะห์ ให้เพื่ออนุเคราะห์ ให้เพื่อบูชาคุณ เพราะการให้เป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจคนไว้ได้ การให้นั้นเป็นบุญสนองคุณทั้งในโลกนี้และโลกหน้า 2.) ปิยวาจา นอกจากการให้แล้ว ต้องพูดหวาน ขานเพราะ การพูดนั้นสำคัญที่จะทำให้คนรักเราก็ได้ เกลียดเราก็ได้ ควรเว้นจากการพูดเท็จ ให้พูดจริง มีความจริงใจ พูดคำที่มีประโยชน์ พูดตรงเวลา ถูกเวลา ถูกบุคคล พูดคำจริง 3.) อัตถจริยา คือการประพฤติประโยชน์ ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน จะผูกใจกันไว้ได้ แม้คนไม่รู้จักกันกลายมาเป็นญาติกันได้ และ 4.) สมานัตตา คือความเสมอต้นเสมอปลาย วางตนเสมอต้นเสมอปลายก็จะผูกใจคนไว้ได้ นี่เป็นธรรมะในการครองคน
พระธรรมราชานุวัตรได้สรุปเรื่องของการครองงานว่า งานจะประสบความสำเร็จได้ เพราะเราตั้งใจทำงาน ด้วยอิทธิบาท อิทธิ แปลว่าความสำเร็จ สิ่งที่ครองงานให้สำเร็จได้คือคุณธรรม ความรักงาน ความตั้งใจทำงาน เรียกว่า ฉันทะ, มีอุตสาหะ เพียรประกอบการงานด้วย หมั่นขยัน อดทน เรียกว่า วิริยะ เมื่อขยันแล้ว ก็ติดตามงาน เอาใจฝักใฝ่ไม่เลิกล้มความตั้งใจ คือทำอย่างต่อเนื่อง เรียกว่า จิตตะ และวิมังสา คือการใช้ปัญญาตรึกตรองดูให้ดี ว่างานนี้เสร็จดีหรือไม่ บกพร่องอย่างไร ถ้าเราครองตนดี ทุกอย่างก็จะไปได้ดี เก่งพูด เก่งคิด เก่งทำ เก่งดำเนินชีวิต ศาสตร์แห่งความเก่งคือการดำเนินชีวิต เอาชีวิตให้รอดด้วยความเจริญรุ่งเรือง เป็นเจ้าคนนายคนได้ หรือเป็นเจ้านายตัวเองได้
สำหรับผู้สนใจร่วมฟังธรรมบรรยายดี ๆ ในโครงการ "เรายกวัดมาไว้ที่เซเว่นฯติดตามรับชมผ่านระบบ live สด ทุกวันศุกร์ เวลา 12:00-13:30 น. ทางช่องทาง facebook fanpage CPALL และสามารถรับฟังย้อนหลังได้ที่ช่องทางเดียวกัน
