เนื่องในโอกาสครบรอบการดำเนินงาน 10 ปีของ “สถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ” หรือ “สพร.” ในฐานะหน่วยงานที่กำกับดูแล “มิวเซียมสยาม” พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้รูปแบบใหม่ที่ได้เปลี่ยนความเชื่อเกี่ยวกับ “พิพิธภัณฑ์” ในแบบเดิมๆ ที่น่าเบื่อ ให้กลายเป็น “พิพิธเพลิน” ซึ่งมาจากคำว่า “Play + Learn” หรือแหล่งเรียนรู้ที่สนุกสนานและรื่นรมย์สำหรับคนทุกเพศวัย
นายราเมศ พรหมเย็น ผู้อำนวยการสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ ได้เปิดเผยถึงการก้าวสู่ปีที่ 11 ของ สพร. และการก้าวสู่ปีที่ 8 ของมิวเซียมสยามว่า สพร.มีแผนการปรับปรุงมิวเซียมสยามครั้งใหญ่ด้วยการนำเสนอนิทรรศการในรูปโฉมใหม่ พร้อมปรับปรุงพื้นที่ทั้งภายในและภายนอกของมิวเซียมสยามใหม่ทั้งหมด เพื่อให้ตอบสนองต่อความต้องการของผู้ชมซึ่งเป็นคนรุ่นใหม่ที่ต้องการเข้ามาใช้พื้นที่แห่งนี้ในกิจกรรมที่หลากหลาย
“อีกหนึ่งบทบาทที่สำคัญของ สพร. นั่นก็คือการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นทั่วทุกพื้นที่ของประเทศไทย ด้วยการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ ยกระดับการจัดการและพัฒนาเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ทั่วประเทศให้มีความทันสมัย สอดคล้องกับความสนใจและความต้องการของผู้มาเยี่ยมชมมากยิ่งขึ้น ในขณะเดียวกันก็ต้องกระตุ้นความสนใจให้ผู้ชมเห็นความสำคัญของพิพิธภัณฑ์ผ่านกลยุทธ์ที่หลากหลาย ทั้งกิจกรรมหรือนิทรรศการต่างๆ ที่มีเสน่ห์และรสนิยม โดยใช้สื่อใหม่ๆ ที่ทันสมัยและเข้าถึงผู้ชมทุกช่วงอายุและเพศวัย ให้ได้ใช้ประโยชน์ในเชิงพื้นที่ และเกิดการหมุนเวียนทางความรู้ เมื่อถึงจุดนั้นพิพิธภัณฑ์เครือข่ายและกลุ่มผู้มาใช้บริการก็จะถูกยกระดับและพัฒนาไปพร้อมๆ กัน ซึ่งตรงนี้เองจะช่วยสร้างให้เกิดสังคมแห่งการเรียนรู้และเกิด Museum Culture ขึ้นในสังคมไทย”
สำหรับ รางวัล Best Playground 2015 สุดยอดแหล่งเรียนรู้สำหรับครอบครัว อันดับ 1 ที่มิวเซียมสยาม ได้รับจากนิตยสาร Real Parenting ในครั้งนี้ เป็นผลโหวตที่ประชาชนร่วมลงคะแนนผ่านนิตยสาร, Facebook และเวบไซต์ของ Real Parenting แสดงให้เห็นว่าสถาบันครอบครัวในยุคปัจจุบันให้ความสำคัญต่อการเรียนรู้ร่วมกันของคนในครอบครัวมากยิ่งขึ้น
ทางด้าน นางทัศนีย์ เอื้อวิทยา บรรณาธิการบริหารนิตยสาร Real Parenting กล่าวว่า รางวัล Best Playground 2015 สุดยอดแหล่งเรียนรู้สำหรับครอบครัว อันดับ 1 ที่มิวเซียมสยามได้รับ เป็นกิจกรรมที่คุณพ่อคุณแม่ได้ร่วมโหวตในสิ่งที่ตนเองชอบและสนใจผ่านทางคูปองในนิตยสาร เวบไซต์และเฟสบุ๊ค ซึ่งปีนี้จัดขึ้นเป็นปีที่ 3 โดยมีผู้สนใจเข้าร่วมกิจกรรมเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้ทราบว่าปัจจุบันคุณพ่อคุณแม่สนใจสถานที่และองค์กรแบบใด ในขณะเดียวกันทุกองค์กรที่ได้รับรางวัลก็เกิดความภาคภูมิใจและได้เป็นที่รู้จักมากขึ้นด้วย ช่วยเพิ่มการเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ที่น่าสนใจและมีประโยชน์ต่อทุกคนในครอบครัว
นอกจากรางวัลแห่งความสำเร็จที่ได้รับจากสื่อมวลชนสาขาต่างๆ แล้ว ปัจจุบันมิวเซียมสยาม ยังมีคนติดตามความรู้ข่าวสารจากมิวเซียมสยามในแฟนเพจ facebook.com/museumsiamfan มากกว่า 150,000 คน และเว็ปไซต์ของ มิวเซียมสยาม มีผู้เข้าชมไม่ต่ำกว่า 10,000 คนต่อเดือน
นับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน สพร.และมิวเซียมสยามได้จัดนิทรรศการหมุนเวียนมาแล้วทั้งหมด 14 ชุด โดยมีผู้เข้าชมปีละประมาณ 120,000 คน โดยตั้งแต่เปิดบริการในปี 2550 เป็นต้นมามีผู้เข้าชมกว่า 800,000 คน
นอกจากนี้ สพร.ได้ส่งเสริม สนับสนุน และสร้างความร่วมมือกับเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ เพื่อการยกระดับมาตรฐานการจัดตั้งและการบริหารจัดการพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทยให้เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล
โดยมีการจัดทำหลักสูตรที่เรียกว่า Discovery Museum Knowledge Model หรือ DMKM ที่ได้ขยายผลการจัดองค์ความรู้ในรูปแบบ Discovery Museum จากต้นแบบแห่งแรกที่ “มิวเซียมสยาม” ไปยังพิพิธภัณฑ์และแหล่งการเรียนรู้อื่นๆ ทั่วประเทศกว่า 345 แห่งทั่วทุกภูมิภาค เข้าไปมีส่วนร่วมในพัฒนาและให้คำปรึกษาในการจัดทำ จัดตั้งพิพิธภัณฑ์จำนวน 12 แห่ง อาทิ ภาคเหนือ พิพิธภัณฑ์แมลงสยาม จ.เชียงใหม่ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านจ่าทวี จ.พิษณุโลก/ภาคใต้ พิพิธภัณฑ์ภูเก็ตไทยหัว จ.ภูเก็ต / และภาคกลาง พิพิธภัณฑ์เมืองโบราณซับจำปา จังหวัดลพบุรียังได้มีการขยายผลในเชิงรูปธรรมไปสู่ภูมิภาคอีกด้วยไม่ว่าจะเป็นการยกองค์ความรู้ในต้นแบบพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้ “มิวเซียมสยาม” ไปแสดงผ่านตู้คอนเทเนอร์เคลื่อนที่กับโครงการ Muse Mobile ซึ่งสัญจรไปแล้ว 27 จังหวัดทั่วประเทศไทย มีผู้เข้าชมกว่า 300,000 คน มีหน่วยงานให้ความร่วมมือกว่า 70 หน่วยงาน
และทำงานบูรณการกับหน่วยงานต่างๆ พิพิธภัณฑ์เครือข่ายในการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ และความร่วมมือในการพัฒนางานพิพิธภัณฑ์อย่างยั่งยืน ผ่านกิจกรรม Museum Family และ Muse Pass โดยมีหน่วยงานความร่วมมือกว่า 60 องค์กร
ความสำเร็จเหล่านี้ล่วนตอกย้ำถึงพันธกิจและภารกิจที่สำคัญของ สพร. นั่นก็คือการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ควบคู่ไปกับการ สร้าง Museum Culture ให้เกิดขึ้นในสังคมไทยได้อย่างแท้จริง.