โครงการนำร่อง SmartMetro
ผศ.ดร.จักรกฤษณ์ ศุทธากรณ์ คณบดีคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า งานโลจิสติกส์และระบบรางเป็นหนึ่งในภารกิจหลักที่คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลให้ความสำคัญ ด้วยเป็นระบบคมนาคมที่ตอบโจทย์การเดินทางของประชาชน รองรับการพัฒนาเศรษฐกิจดิจิทัล สมาร์ทซิตี้ ลดปัญหารถติด ลดการใช้พลังงานในภาคขนส่งที่สูงถึง 40%ของการใช้พลังงานทั้งหมดในประเทศ ตลอดจนช่วยลดมลพิษในสิ่งแวดล้อมและปัญหาสุขภาพลงได้ ในระยะ20 ปีที่ผ่านมา ภาครัฐและภาคอุตสาหกรรมได้ร่วมกันพัฒนาสร้างรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนสายแรกขึ้น จนถึงวันนี้ มีการลงทุนมหาศาล ครอบคลุมพื้นที่ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลและกำลังขยายไปใน 5 เมืองหลักในภูมิภาค เช่น ภูเก็ต นครราชสีมา เชียงใหม่ ขอนแก่น พิษณุโลก ดังนั้นความร่วมมือไทย-สหราชอาณาจักร ภายใต้โครงการวิจัย Smart Metro Operations Enhancement Through Data Analytics โดยมีโครงการ SmartMetro การพัฒนาระบบขนส่งมวลชนทางรางด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นโครงการนำร่อง จะเป็นพลังสำคัญเพื่อการวิจัยพัฒนาร่วมกัน และวางกรอบแนวทางการยกระดับมาตรฐานและบริการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนของประเทศไทย
มุ่งพัฒนามาตรฐานขนส่งทางรางไทย
ดร.พิเชฐ คุณาธรรมรักษ์ ผู้อำนวยการกองยุทธศาสตร์และแผนงาน กรมการขนส่งทางราง ซึ่งเป็นหนึ่งในนักวิจัยของโครงการฯ กล่าวว่า ในระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนของไทยนั้น ปัจจุบันข้อมูลการให้บริการรถไฟฟ้ามีอยู่หลากหลายและกระจัดกระจาย โดยข้อมูลส่วนใหญ่ถูกเก็บอยู่ที่ผู้ประกอบการ หรือผู้รับสัมปทาน ยังไม่ได้ถูกนำมาเชื่อมโยงบนแพลทฟอร์มเดียวกัน การพัฒนา Big Data และการนำข้อมูลมาวิเคราะห์ จะทำให้เกิดประโยชน์ในการพัฒนาคุณภาพและเพิ่มประสิทธิภาพการให้บริการประชาชน อีกทั้งในอนาคตเราต้องมีเกณฑ์ในการกำกับดูแลและพัฒนาคุณภาพของการให้บริการแก่ผู้ใช้รถไฟฟ้า ตลอดจนส่งเสริมความปลอดภัยอย่างแท้จริง จากความร่วมมือระหว่างไทย - อังกฤษครั้งนี้ จะเป็นการนำกรณีศึกษาและประสบการณ์จริงของการดำเนินงานระบบรถไฟฟ้าในสหราชอาณาจักรและประเทศอื่นๆ มาเป็นแนวทางเพื่อวางกรอบแนวทางการใช้ข้อมูลแก่หน่วยงานภาครัฐในการออกนโยบายและกำกับดูแลการให้บริการรถไฟฟ้าอย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นไปตาม มาตรฐานระบบขนส่งทางรางของไทย ที่จะมีขึ้นในอนาคตด้วย
พัฒนา BIG DATA และ DATA ANALYTICS
ดร.จิรพรรณ เลี่ยงโรคาพาธ ประธานหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิตการจัดการโลจิสติกส์และวิศวกรรม ในฐานะหัวหน้าโครงการ SmartMetro กล่าวว่า ปัจจุบันประเทศก้าวเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจดิจิทัล รัฐบาลวางแผนแม่บทด้านดิจิทัล สอดคล้องกับยุทธศาสตร์การพัฒนา Thailand 4.0 ทำให้อุตสาหกรรมต่างๆ รวมทั้งอุตสาหกรรมระบบรางต้องปรับตัว พัฒนาระบบฐานข้อมูล Big Data และนำข้อมูลที่เตรียมไว้มาใช้วิเคราะห์เพื่อหาความสัมพันธ์ ตอบโจทย์หรือวางแผนคาดการณ์ ที่เรียกว่า Data Analytics ให้เป็นประโยชน์มากขึ้น เพื่อพัฒนาการบริการระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนของไทยให้สามารถรองรับความต้องการของผู้โดยสารในอนาคตและสอดคล้องกับทิศทางการพัฒนาสังคมและเศรษฐกิจของประเทศ ทั้งนี้โครงการนำร่องSmartMetro นี้ได้รับทุนสนับสนุนจาก Newton Fund ภายใต้ชื่อโครงการ Industry Academic Partnership Programme-18/19 ซึ่งมี Royal Academy of Engineering และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (สกสว.) ให้การสนับสนุน โดยโครงการนี้มีวัตถุประสงค์หลัก เพื่อทำงานวิจัยร่วมกันและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างมหาวิทยาลัยและภาคอุตสาหกรรมทั้งในประเทศไทยและสหราชอาณาจักร นำความรู้และโจทย์จากการดำเนินงานจริงในภาคอุตสาหกรรมมาใช้ในการเรียนการสอน ผลิตบุคลากรของไทยและพัฒนาศักยภาพในรูปแบบ Reskill และ Upskill ให้มีความเชี่ยวชาญและทักษะประสบการณ์ที่ใช้งานได้จริง พร้อมก้าวทันการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีระบบขนส่งมวลชนทางราง
ถ่ายทอดความรู้และพัฒนาศักยภาพคนไทยในระบบราง
ดร.วเรศรา วีระวัฒน์ ผู้อำนวยการศูนย์นวัตกรรมโลจิสติกส์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวเสริมว่า ในปัจจุบัน คณะวิศวะมหิดล โดยกลุ่มสาขาวิชาโลจิสติกส์และระบบขนส่งทางราง เร่งผลิตบุคลากรรองรับการขนส่งระบบราง 2หลักสูตร การเรียนการสอนในระดับปริญญาโท ได้แก่ 1.หลักสูตรวิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาโลจิสติกส์และโซ่อุปทาน เป็นสหวิทยาการที่บูรณาการศาสตร์ด้านวิศวกรรมและการบริหารจัดการโลจิสติกส์และโซ่อุปทานเข้าด้วยกัน และ 2.หลักสูตรวิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาระบบขนส่งทางราง (หลักสูตรนานาชาติ) จากการลงทุนในโครงข่ายรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนจำนวนมาก ทำให้มีความต้องการแรงงานและผู้เชี่ยวชาญที่มีความรู้และทักษะเฉพาะด้านเพิ่มสูงมาก ดังนั้นการจัดโครงการอบรมเพื่อถ่ายทอดพัฒนาความรู้ ทักษะความเป็นมืออาชีพด้านการให้บริการขนส่งทางรางอย่างต่อเนื่อง หรือ Continuing Professional Development (CPD) ก็เป็นเรื่องที่สำคัญยิ่ง โดยทางมหาวิทยาลัยมหิดลร่วมมือกับ University College London และผู้ประกอบการอุตสาหกรรมระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนจากสหราชอาณาจักร ที่จะนำความรู้เทคโนโลยีและประสบการณ์อันยาวนานในการให้บริการรถไฟฟ้าขนส่งมวลชน มาถ่ายทอดให้อาจารย์ นักวิจัย และภาคอุตสาหกรรมระบบรางของประเทศไทย เพื่อการพัฒนาศักยภาพบุคคลากรและความก้าวหน้าของรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในประเทศไทย