นิทรรศการ “แคนล่อง คะนองลำ” โดยความร่วมมือระหว่าง หอศิลป์บ้านจิม ทอมป์สัน และ จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม ได้ถูกริเริ่มขึ้น เพื่อมุ่งหวังให้เป็นโครงการเริ่มต้นในการสืบค้นและทบทวนวิวัฒนาการของ “หมอลำ” ที่มีมิติเชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์สังคมไทยและสะท้อนการเปลี่ยนแปลงของโลกในมิติทางสังคม วัฒนธรรม การเมือง และเศรษฐกิจ โดยจัดแสดงเป็นครั้งแรกที่หอศิลป์บ้านจิม ทอมป์สัน ระหว่างวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ.2557 – วันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2558 ก่อนที่จะสัญจรไปจัดแสดงในจังหวัดอื่นๆ ในภาคอีสาน อาทิ จังหวัดขอนแก่นและจังหวัดอุบลราชธานี โดยความร่วมมือกับองค์กรท้องถิ่น และสถาบันการศึกษา รวมถึงการมีส่วนร่วม จากปราชญ์หมอลำในชุมชนอีสานอีกหลายท่าน ก่อนที่จะนำไปติดตั้งเป็นนิทรรศการถาวรที่พิพิธภัณฑ์หมอลำ จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม อ.ปักธงชัย จ.นครราชสีมา ต่อไป
นิทรรศการครั้งนี้ ประกอบด้วย ส่วนจัดแสดงทั้งสิ้น 3 ส่วน โดยเริ่มต้นจากการ ส่วนที่ 1 หมอลำตำอิด ที่พาผู้ชมเดินทางย้อนกลับไป ณ จุดกำเนิดของ “หมอลำ” ที่มีภูมิสัมพันธ์เชื่อมโยงกับพุทธศาสนาและพิธีกรรมอย่างแนบแน่น โดยแบ่งจุดกำเนิดออกเป็น 3 สาย ประกอบด้วย หมอลำสายลัทธิบูชาผี (พญาแถน) ตามความเชื่อในการอ้อนวอนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้ช่วยรักษาโรคภัยไข้เจ็บ หมอลำสายเกี้ยวพาราสี สะท้อนการแสดงภูมิรู้และความสามารถของชายหนุ่ม อาทิ การดีดพิณ เป่าแคน เพื่อพิชิตใจหญิงสาว (เต้ยสาว) และ หมอลำ สายพระพุทธศาสนา ที่ได้รับอิทธิพลจากการอ่านหนังสือผูก การเทศน์ของพระสงฆ์ เป็นต้น
ต่อด้วย ส่วนจัดแสดงที่ 2 ม้าโป่งเขา เสาออกดอก ที่พาผู้ชมเรียนรู้และทำความรู้จักกับวิวัฒนาการหมอลำ ที่เกิดขึ้นในยุคสมัยต่างๆ สอดคล้องกับประวัติศาสตร์สังคมไทย ตั้งแต่ยุคแรกเริ่มของ “กลอนหมอลำ” ทั้ง “หมอลำพื้น” และ “หมอลำกลอน” จวบจนในยุคสงครามเย็นที่อิทธิพลภายนอกเข้ามามีบทบาททำให้เกิด การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของหมอลำจาก “ศิลปะการแสดงท้องถิ่น” สู่การเป็น “กระบอกเสียง” และ “เครื่องมือทางการเมือง” รวมถึงเรื่องราว “โลกแห่งความบันเทิงยุคใหม่” ที่อิทธิพลจากภายนอกอีสานและดนตรีสมัยใหม่ ถูกนำมาผสมประยุกต์เข้ากับหมอลำ จนกลายเป็นลำเพลินและลำหมู่แบบต่างๆ จนมาสู่ลำซิ่งในปัจจุบัน อีกทั้งยังจัดแสดงวัตถุ เครื่องดนตรี การแต่งกาย และภาพถ่ายที่เกี่ยวข้องกับ “หมอลำ” รวมถึงผลงานวิดีโอ “อีสานโอละนอ” ที่นำเสนอวิวัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงของหมอลำประเภทต่างๆ ตามพัฒนาการของยุคสมัย โดย ผช.ศ.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ และยังมีผลงานภาพถ่ายเกี่ยวกับหมอลำในอดีตที่บันทึกโดย จอห์น คลูเล่ย์ ดีเจพ่อใหญ่ อีกด้วย
ส่วนจัดแสดงที่ 3 สระบุรีเลี้ยวซ้าย นำเสนอเรื่องราวของ “หมอลำ” ท่ามกลางกระแสโลกาภิวัฒน์ (Globalization) ซึ่งกลายเป็นการแสดงที่ได้รับความนิยมในวงกว้าง เกิดรายได้ทางเศรษฐกิจสูงมีการบันทึกเสียงและเกิดคณะหมอลำต่างๆ มากมาย ดังจะเห็นได้จากแผ่นเสียง เทป ซีดี และภาพถ่ายของหมอลำคณะต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีผลงานวิดีโอ “Liminal Zone” โดย ปิยะรัศมิ์ ปิยะพงศ์วิวัฒน์ ที่ได้ติดตามรวบรวมการแสดงของคณะหมอลำที่เคลื่อนไปตามแหล่งอาศัยของคนอีสานที่กระจายออกมาตามเมืองใหญ่ต่างๆ รวมถึงกรุงเทพฯ และปิดท้ายด้วย ผลงานวิดีโอบันทึกการแสดงหมอลำของกลุ่มบางกอกพาราไดซ์ นำโดย ดีเจมาฟไซ ที่เปลี่ยน ให้สถานะ ‘ความเป็นอื่น’ อย่างดนตรีหมอลำ ก้าวข้ามความบันเทิงแบบท้องถิ่นสู่ความโด่งดังในระดับนานาชาติ
นิทรรศการ “แคนล่อง คะนองลำ” เปิดให้เข้าชมทุกวัน ตั้งแต่วันที่ 18 ตุลาคม 2557 – วันที่ 31 มีนาคม 2558 เวลา 9.00 - 20.00 น. โดยไม่เสียค่าเข้าชม ณ หอศิลป์บ้านจิม ทอมป์สัน ซ.เกษมสันต์ 2 (สถานีรถไฟฟ้าสนามกีฬาแห่งชาติ)