โดยปกติในทางการแพทย์จะมีการแบ่งช่องท้องออกเป็น 4 ส่วน โดยมีเส้นจุดตัดบริเวณสะดื้อ ซึ่งสามารถแบ่งจุดที่ปวดท้องได้ 5 จุด ดังนี้
- ปวดท้องขวาบน อวัยวะที่อยู่บริเวณท้องด้านขวาบน คือ ตับ ถุงน้ำดี และท่อน้ำดี ถ้า "ถุงน้ำดีอักเสบ" จะมีอาการปวดท้องต่อเนื่องและมีไข้ร่วมด้วย ส่วน "นิ่วในถุงน้ำดี"ปกติแล้วหากมีนิ่วในถุงน้ำดีจะไม่มีอาการใดๆ แต่อาการปวดจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อนิ่วหลุดมาที่ท่อน้ำดี ทำให้ทางเดินน้ำดีถูกอุดกั้น ร่างกายจึงพยายามบีบไล่นิ่วให้หลุดจากท่อบริเวณดังกล่าว ทำให้เกิดอาการปวด อาการปวดนิ่วในท่อน้ำดีจะปวดแบบเฉียบพลัน 15-30 นาที โดยจะปวดรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ผู้ป่วยบางรายจะบอกว่าปวดจนตัวงอ เหงื่อแตก ใจสั่น อาจมีอาการปวดร้าวไปที่ข้างหลัง หรือปวดไปที่สะบักข้างขวาก็ได้ หากมีอาการควรรีบไปพบแพทย์ตรวจวินิจฉัยและรับการรักษา
- ปวดท้องซ้ายบน อวัยวะที่อยู่บริเวณท้องด้านซ้ายบนคือ "ม้าม" หากปวดรุนแรง ปวดมาก มักเกี่ยวกับหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงม้าม เช่น ม้ามขาดเลือด แต่เป็นภาวะที่เจอน้อยมาก มักจะมีโรคอื่นๆ ร่วมด้วย คนทั่วไปอาจไม่เจอปัญหาเรื่องนี้ แนะนำควรพบแพทย์ดีกว่า หากปวดบริเวณนี้
- ปวดท้องขวาล่าง หลายๆ ท่านอาจจะทราบกันดีอยู่แล้วว่าเป็นตำแหน่งของ "ไส้ติ่ง"ยกเว้นบางรายที่อวัยวะกลับด้านจะมีไส้ติ่งอยู่ด้านซ้ายซึ่งเจอได้น้อยมาก อาการของไส้ติ่งอักเสบเฉียบพลัน จะมีอาการปวดจุกที่รอบๆ สะดือ ก่อนย้ายไปที่ด้านขวาล่าง จนปวดมากขึ้นเรื่อยๆ อาจมีไข้ร่วมด้วย อาการนี้ถือว่าเข้าข่ายภาวะไส้ติ่งอักเสบ ซึ่งถือว่าร้ายแรงพอสมควร หากมีอาการปวดแบบรุนแรงต้องรีบพบแพทย์
- ปวดท้องซ้ายล่าง ด้านซ้ายล่าง เป็นตำแหน่งของ "ลำไส้ใหญ่" ส่วนปลาย หากปวดเป็นๆ หายๆ ร่วมกับการถ่ายอุจจาระผิดปกติ ให้ระวังเรื่องลำไส้แปรปรวน หรือหากเป็นผู้สูงอายุอาจต้องระวังเรื่อง "มะเร็งลำไส้ใหญ่" เพราะอาจจะมีการอุดกั้นทางเดินอาหารได้ อาการของมะเร็งลำไส้ใหญ่ จะมีอาการคล้ายกับท้องผู้ มีพฤติกรรมการขับถ่ายเปลี่ยนไปจากเดิม มีภาวะซีด ถ่ายอุจจาระเป็นมูกเลือด หากไม่แน่ใจและอายุค่อนข้างมาก ควรไปพบแพทย์ตรวจเพิ่มเติมดีที่สุด
- ปวดท้องตรงกลาง อาการปวดท้องตรงกลางจะเกี่ยวข้องกับ "กระเพาะอาหาร" เนื่องจากกระเพาะอาหารจะวางตัวอยู่เหนือสะดือ โดยปกติแล้วอาการปวดก็จะอยู่บริเวณกลางท้องค่อนไปทางเหนือสะดือเป็นหลัก หากลึกกว่านั้นจะเกี่ยวกับตับอ่อน ซึ่งอยู่บริเวณค่อนข้างกลางๆ หรือบริเวณลิ้นปี่แต่อยู่ลึก อาการตับอ่อนอักเสบ จะมีอาการปวดบริเวณเหนือลิ้นปี่ และปวดตลอดอย่างต่อเนื่อง หากมีไข้ร่วมด้วยควรรีบพบแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาอย่างเร็วที่สุด
ดังนั้นการสังเกตอาการตัวเองจึงเป็นเรื่องสำคัญหากใครที่ปวดท้องเป็นประจำจนเรื้อรัง หรือเป็นๆ หายๆแนะนำให้ไปพบแพทย์ตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดและรับการรักษาที่เหมาะสมดีที่สุดครับ...
ที่มา: โรงพยาบาลรามคำแหง