ในวันที่ 10 สิงหาคม 2435 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทดลองจัดระเบียบการปกครองระดับตำบล หมู่บ้าน ขึ้นเป็นครั้งแรก ณ บ้านเกาะ อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จึงถือเป็นจุดกำเนิดในการจัดตั้งสถาบันกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ดังนั้น เพื่อเป็นการน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ รวมถึงเพื่อยกย่องเชิดชูการปฏิบัติหน้าที่ของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน กระทรวงมหาดไทยจึงได้ประกาศให้วันที่ 10 สิงหาคมของทุกปีเป็น "วันกำนันผู้ใหญ่บ้าน"
กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เป็นตำแหน่งที่มีอยู่คู่กับสังคม และการปกครองของไทยมาอย่างยาวนาน มีหน้าที่เป็นผู้ช่วยเหลือนายอำเภอในการรักษาความสงบเรียบร้อย การแก้ไขปัญหาความเดือดร้อน การอำนวยความเป็นธรรม ดูแลความเป็นอยู่ทุกข์สุขของประชาชนเป็นกลไกขับเคลื่อนนโยบายของรัฐบาล และปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายกำหนดในพื้นที่ตำบล หมู่บ้าน หัวใจหลักของภารกิจงานกรมการปกครองอยู่ที่อำเภอ ตำบล และหมู่บ้าน ซึ่งเป็นหน่วยการปกครองระดับฐานรากที่เป็นจุดเชื่อมในการยึดโยงสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และหลอมรวมประชาชนให้มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ทำหน้าที่ช่วยเหลือบูรณาการการทำงานร่วมกับส่วนราชการ และหน่วยงานทุกฝ่ายในพื้นที่ให้ประสบผลสำเร็จ
แม้การปกครองท้องที่ในระดับตำบลและหมู่บ้านจะเป็นหน่วยปกครองที่มีขนาดเล็กที่สุด แต่มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าหน่วยการปกครองในระดับอื่น เนื่องจากตำบลและหมู่บ้านเป็นหน่วยปกครองที่มีความใกล้ชิดกับประชาชน สามารถสะท้อนปัญหาและความต้องการของประชาชนได้อย่างแท้จริง ถึงแม้บริบทของสภาพสังคม การเมืองการปกครองจะเปลี่ยนไป กำนันและผู้ใหญ่บ้านก็ยังคงเป็นฟันเฟืองสำคัญของกระทรวงมหาดไทยในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อ "บำบัดทุกข์ บำรุงสุข" ให้แก่ประชาชน จึงกล่าวได้ว่ากำนัน ผู้ใหญ่บ้านสามารถสร้างสังคมที่เข้มแข็งจากระดับฐานราก ให้ประชาชนมีความกินดี อยู่ดี หมู่บ้าน ตำบลมีความมั่นคงปลอดภัย
เพื่อเป็นการยกย่องเชิดชูเกียรติ และสร้างขวัญกำลังใจให้แก่กำนันและผู้ใหญ่บ้านทั่วประเทศ ผู้ทุ่มเท เสียสละแรงกาย แรงใจ ในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อประชาชน กระทรวงมหาดไทยจึงได้จัดให้มีพิธีมอบรางวัลกำนัน ผู้ใหญ่บ้านยอดเยี่ยม ประจำปี 2566 ในวันพฤหัสบดีที่ 10 สิงหาคม 2566 เวลา 10.00 - 12.00 น. ณ ห้องมัฆวานรังสรรค์ สโมสรทหารบก ถนนวิภาวดีรังสิต
สำหรับ ผู้ที่สนใจ สามารถติดตามข่าวสารความเคลื่อนไหว ประวัติความเป็นมา ข่าวสารทำเนียบกำนัน ผู้ใหญ่บ้านยอดเยี่ยมประจำปี 2566 รวมถึงกิจกรรมวันกำนันผู้ใหญ่บ้าน ได้ที่ www.กำนันผู้ใหญ่บ้าน.com หรือ Facebook กรมการปกครอง Fanpage
ที่มา: ภิรมย์68 คอมมิวนิเคชั่นส์