https://www.shutterstock.com/image-photo/emergency-contraception-medicine-hand-filter-429820882
(Alt: ยาคุมฉุกเฉิน)
รู้จักกับ ยาคุมฉุกเฉินยาคุมฉุกเฉิน หรือ Emergency contraceptive pills, morning-after pills คือ ยาคุม รูปแบบเม็ดชนิดหนึ่ง มีฤทธิ์การคุมกำเนิดภายในระยะเวลาที่รวดเร็วกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับ ยาคุมกำเนิด ชนิดอื่น ๆ เพราะมีส่วนประกอบของฮอร์โมนในปริมาณสูง ทำให้สามารถลดโอกาสการตั้งครรภ์ได้ชั่วคราวหลังมีเพศสัมพันธ์
ยาคุมฉุกเฉินที่ได้รับความนิยมสูงในตลาดประเทศไทยคือ ยาคุมฉุกเฉินชนิดฮอร์โมนโพรเจสติน แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบคือ 750 กรัม จำนวน 2 โดสและ 1500 กรัมต่อเม็ดจำนวน 1 โดส ซึ่งมีวิธีการรับประทานและผลข้างเคียงแตกต่างกันไป
กลไกการทำงานกลไกการทำงานของยาคุมฉุกเฉินช่วยยับยั้งการปฏิสนธิระหว่างอสุจิและไข่ โดยออกฤทธิ์เพื่อเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนภายในร่างกายของผู้หญิงให้ไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ เช่น ลดการสร้างเมือก เพิ่มความหนืดของเมือกปากมดลูก หรือเพิ่มการบีบตัวของมดลูก เป็นต้น
ในทางการแพทย์ ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินไม่สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตหรือส่งผลใด ๆ ต่อตัวอ่อนที่มีการปฏิสนธิแล้วได้ ดังนั้นเพื่อความปลอดภัย ผู้ตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์จึงควรเดินทางไปพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อปรึกษาและยุติการตั้งครรภ์แทนการรับประทานยาด้วยตนเอง
วิธีรับประทานยาคุมฉุกเฉินยาคุมกำเนิดฉุกเฉินที่เราเห็นกันในท้องตลาด คือ ยาคุมชนิดที่มีเฉพาะฮอร์โมนโพรเจสติน ที่ถูกบรรจุอยู่ในแผงยาเป็นจำนวน 2 เม็ด แต่ละเม็ดมีส่วนประกอบของฮอร์โมนปริมาณ 750 กรัม ผู้ใช้งานจำเป็นต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินเม็ดแรกภายใน 12 ชั่วโมงหลังการมีเพศสัมพันธ์ และรับประทานยาเม็ดที่ 2 เมื่อครบ 12 ชั่วโมงนับจากยาเม็ดแรก
เพื่อสุขภาพร่างกายของผู้ใช้งาน และประสิทธิภาพของยาคุม เราไม่ควรรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินมากกว่า 4 เม็ดต่อเดือน และควรใช้งานเพียงแค่กรณีฉุกเฉินเท่านั้น เช่น
- มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน
- มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ยินยอม
- คำนวณวันตกไข่ผิดพลาด
- คุมกำเนิดรูปแบบอื่นๆ ผิดพลาด เช่น ถุงยางอนามัยฉีกขาด หลุด รั่ว ลืมรับประทานยาคุมกำเนิด หรือเลยกำหนดการฉีดยาคุมกำเนิด
สำหรับผู้หญิงบางคน การรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินอาจส่งผลกระทบต่อร่างกายที่ร้ายแรง มากกว่าผู้หญิงส่วนมาก และนี่คือกลุ่มคนที่ไม่ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉิน
- มีอายุมากกว่า 35 ปี
- สูบบุหรี่จัด
- มีน้ำหนักเกินเกณฑ์ และมีไขมันในเลือดสูง
- มีความดันโลหิตสูง
- ป่วยเป็นโรคมะเร็งอวัยวะภายในของผู้หญิง และมะเร็งเต้านม
- ป่วยเป็นโรคตับ เช่น ตับแข็ง มะเร็งตับ
- มีประวัติเคยหรือเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือด
- ป่วยเป็นโรคลิ่มเลือดอุดตัน
- ป่วยเป็นโรคลมชัก และรับประทานยากันชัก
- ป่วยเป็นโรคเบาหวาน ที่มีภาวะไตทำงานผิดปกติ หรือมีภาวะหลอดเลือดผิดปกติ
- ป่วยเป็นโรคไมเกรนชนิดที่มีอาการเตือน
https://www.shutterstock.com/image-photo/contraception-education-concept-oral-contraceptive-emergency-298472477
(Alt: ยาคุม วิธีการคุมกำเนิด)
ผลข้างเคียงของการรับประทานการรับประทานยาคุมฉุกเฉินอาจส่งผลให้ผู้ใช้งานเกิดผลข้างเคียงอื่น ๆ ตามมาได้ เพราะเป็นยาที่มีส่วนประกอบของฮอร์โมนในปริมาณมาก ทำให้ฮอร์โมนในร่างกายจึงเปลี่ยนแปลงหลังจากรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน เช่น
- ตกขาวกลายเป็นสีน้ำตาล
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ
- ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
- ปวดท้อง คัดตึงเต้านม คล้ายช่วงเวลามีประจำเดือน
- อาจเกิดความผิดปกติบริเวณรังไข่และเยื่อบุโพรงมดลูก
- มีความเสี่ยงตั้งครรภ์นอกมดลูกในอนาคต
ยาคุมกำเนิดฉุกเฉินไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายในระยะยาว และมีโอกาสการผิดพลาดได้เช่นกัน ดังนั้นคุณจึงควรใช้ยาคุมฉุกเฉินในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น เช่น ถูกข่มขืน ถุงยางอนามัยฉีกขาด หรือมีเพศสัมพันธ์แบบไม่ป้องกัน และหันมาเลือกใช้ถุงยางอนามัยซึ่งสามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้และยังมีประสิทธิภาพการป้องกันการตั้งครรภ์ไม่พึงประสงค์ได้อีกด้วย หรือสำหรับใครที่ต้องการคุมกำเนิดในระยะยาวอาจเลือกใช้วิธีการรับประทานยาคุม ฉีดยาคุมกำเนิด หรือใส่ห่วงยาคุมกำเนิด และการทำหมัน
หากว่าคุณต้องการข้อมูลเพิ่มเติมที่ถูกต้องเกี่ยวกับการรับประทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน หรือยาอื่น ๆ MedCare มีบริการให้คำปรึกษาโดยเภสัชกรผู้เชี่ยวชาญ พร้อมจัดหายาจากร้านขายยาใกล้บ้าน เพื่อส่งถึงมือคุณภายใน 1 ชั่วโมง เพียงแค่แอด LINE https://bit.ly/medcare-miniapp-blog หรืออ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ https://medcare.asia/
แหล่งอ้างอิง
- https://medcare.asia/thing-to-know-emergency-contraception/
- https://www.rattinan.com/emergency-contraceptive-pill/
- https://www.ram-hosp.co.th/news_detail/648
- https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/service-knowledge-article-info-old.php?id=419
- https://www.paolohospital.com/th-TH/phahol/Article/Details/%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B9%83%E0%B8%88%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%83%E0%B8%8A%E0%B9%89%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%89%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B4%E0%B8%99-
- https://www.synphaet.co.th/%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%89%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B4%E0%B8%99-%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%99/
- https://www.phyathai.com/th/article/2796-%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%89%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B4%E0%B8%99
- https://www.exta.co.th/%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%89%E0%B8%B8%E0%B8%81%E0%B9%80%E0%B8%89%E0%B8%B4%E0%B8%99-%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%84%E0%B8%A3/
ที่มา: shutterstock
