โรงเรียนปะเหลียนผดุงสิทธิ์ อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง เป็นโรงเรียนมัธยมประจำอำเภอ มีนักเรียน 676 คน นอกเหนือจากการเรียนที่ให้ความรู้ด้านวิชาการแล้ว การส่งเสริมให้นักเรียนมีความสุขในการเรียน รู้จักสร้างความสัมพันธ์กับชุมชนเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ด้วยการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับอบายมุข และเห็นว่าควรมีกิจกรรมสร้างสรรค์ให้นักเรียนได้แสดงออก ทางโรงเรียนจึงได้ดำเนิน โครงการ "โขนสร้างสุข" ขึ้น โดยได้รับการสนับสนุนจาก สำนักสร้างสรรค์โอกาสและนวัตกรรม สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
วุฒิชัย นวลแก้ว รองผู้อำนวยการโรงเรียนปะเหลียนผดุงสิทธิ์ กล่าวว่าทางโรงเรียนเป็นส่วนหนึ่งของสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดอยู่แล้ว และต้องการดำเนินโครงการให้สอดรับกัน เพื่อให้นักเรียนใช้เวลาว่าให้เป็นประโยชน์ไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด จึงได้นำ "โขน" ซึ่งเป็นศิลปะการแสดงชั้นสูง มาฝึกสอนแก่นักเรียน โดยมีครูด้านนาฏศิลป์ที่เคยผ่านแสดงโขนให้การฝึกสอน มีครูด้านทัศนศิลป์มาช่วยกันทำหัวโขน นำนักเรียนที่สนใจมาช่วยงานทั้งการสร้างตัดเย็บชุด การตกแต่งหัวโขน จนสามารถนำออกแสดงได้อย่างเชี่ยวชาญกลายเป็นคณะโขนหนึ่งเดียวในจังหวัดตรัง สร้างชื่อเสียง ความภาคภูมิใจให้แก่โรงเรียน นักเรียนที่มีส่วนเกี่ยวข้อง รวมทั้งผู้ปกครอง โดยชุมชนให้การสนับสนุนเป็นอย่างดี
"โรงเรียน ชุมชน หน่วยงายราชการ เห็นความสำคัญ เห็นฝีมือของนักเรียนเมื่อมีงาน เขาจะขอความอนุเคราะห์มา เรายินดีให้ความร่วมมือ เพื่อเปิดโอกาสให้นักเรียนได้แสดงออก ไม่เพียงแต่สร้างความภาคภูมิใจให้แก่นักเรียน ผู้ปกครองก็รู้สึกภูมิใจด้วย" รองผู้อำนวยการ กล่าว
ทางด้าน ผดุงศักดิ์ ผิวนวล ครูผู้สอนโขนซึ่งจบด้านนาฎศิลป์มาโดยตรง และเคยแสดงโขนมาแล้ว เล่าว่าเข้ามาบรรจุเป็นครูไม่นาน ต้องการให้เด็กสนใจในนาฎศิลป์อยากเรียน เพราะส่วนใหญ่มักมองว่าเป็นวิชาที่เหมาะกับผู้หญิง จึงอยากเปลี่ยนมุมมองอยากให้นักเรียนชายได้เข้ามาสัมผัสงานนาฎศิลป์บ้าง เพื่อให้เด็กได้รู้จักใช้เวลาว่าให้เป็นประโยชน์ โดยชักชวนเด็กเข้าโครงการมีการสาธิตในชั่วโมงการเรียนการสอน จนนักเรียนเกิดความชื่นชอบ เพราะเป็นของแปลกใหม่ไม่มีการเรียนการสอนในพื้นที่มาก่อน
"พอได้นักเรียนเข้าโครงการแล้วก็แบ่งฝึกตัวพระ ยักษ์ ลิง ตามรูปร่างหน้าตา ฝึกฝนประมาณ 1 เดือน ใช้เวลานอกชั่วโมงเรียน และเป็นกิจกรรมลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ด้วย หัวโขนก็ได้ครูทัศนศิลป์ช่วย มีนักเรียนเข้ามาทำ ชุดก็ทำเองเชิญวิทยากรมานักเรียนช่วยกันปักตกแต่งทั้งนักเรียนหญิงและชายมีส่วนร่วมทำชุดเครื่องแต่งกายกัน" ครูผดุงศักดิ์ กล่าว
คณะโขนโรงเรียนปะเหลียนผดุงศิษย์ วางเป้าหมายไว้ว่านอกจากการแสดงที่มีผู้รับเชิญไปแสดงแล้ว จะมีโครงการโขนสัญจรสร้างความสัมพันธ์กับชุมชน โดยเฉพาะโรงเรียนระดับประถม 4 แห่งในพื้นที่บริการ เพื่อสร้างความสุขให้กับทั้งผู้แสดงโขนและคนดู ร่วมทำกิจกรรมกับเด็กๆที่เข้ามาดูด้วย
ขณะที่ วีรเทพ สารบรรณ์ นักเรียนชั้น ม.6 หนึ่งในผู้แสดงโขน เล่าว่าครูได้มาชักชวนให้ร่วมแสดงโขนตั้งแต่อยู่ชั้น ม.3 ในห้องเรียนมีนักเรียนชาย 12 คน ส่วนใหญ่เข้าร่วมกิจกรรมแสดงโขนทั้งสิ้น ส่วนผู้หญิงก็จะมีส่วนในเรื่องการทำชุดการแสดง และการได้แสดงโขนทำให้เขาเป็นคนมีวินัย กล้าแสดงออกได้ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ผู้ปกครองก็ไม่กังวลว่าจะไปทำในสิ่งที่ไม่ดีงาม
"ตอนฝึกแรกๆนี่ก็รู้สึกหนักเลย ตอนนี้ก็รู้จังหวะกันแล้ว ได้ออกแสดงานต่างๆ เริ่มตั้งแต่งานเปิดกีฬาสีของโรงเรียน ที่ภูมิใจคือได้แสดงงานถวายพระเพลิงพระบรมศพฯของจังหวัดตรัง พวกผมได้อะไรหลายอย่าง เมื่อก่อนผมไม่กล้าแสดงออก พอได้มาแสดงโขนก็ดีขึ้น ได้ฝึกสมาธิด้วย ช่วงปิดเทอมก็ยังมาซ้อมกัน ได้เพื่อนกลุ่มที่ดีด้วยไม่พาไปมั่วสุม พ่อแม่สนับสนุน เวลาไปแสดงก็มีคนให้กำลังใจเข้ามาชื่นชม รู้สึกภูมิใจมากพ่อแม่ก็ภูมิใจ ผมก็มีความสุขด้วย" วีรเทพ กล่าว
ปัจจุบันคณะโขนโรงเรียนปะเหลียนผดุงสิทธิ์ได้สร้างชื่อเสียงให้แก่โรงเรียนอย่างมาก เป็นคณะโขนหนึ่งเดียวของจังหวัดตรัง ที่นอกจากจะช่วยให้นักเรียนได้ใช้เวลาว่างเป็นประโยชน์ เป็นการช่วยสืบสานการแสดงด้านวัฒนธรรมชั้นสูง สร้างความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชนแล้ว ยังเป็นเวทีแสดงออกถึงความสามารถอย่างสร้างสรรค์ของนักเรียน ที่ผลลัพธ์คือความสุขที่เกิดแก่ทั้งผู้แสดงและคนดูไปพร้อมๆกัน.