มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ในฐานะที่เป็นสถาบันการศึกษาและเป็นแหล่งของการศึกษาวิจัยในด้านต่างๆ และตั้งอยู่ท่ามกลางสภาพแวดล้อมมลพิษทางอากาศ โดยมีศูนย์วิชาการเพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาหมอกควัน และคณะ/ภาควิชาต่างๆ รวมตัวกันได้ทำการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับปรากฏการณ์มลพิษทางอากาศ พร้อมๆไปกับการพัฒนาเครื่องมือ อุปกรณ์ต่างๆ รวมถึงเทคโนโลยีการตรวจวัดสภาพอากาศที่เกิดจากการทำงานร่วมกันในเชิงเครือข่ายทางวิชาการระหว่าง สถาบันการศึกษาและสถาบันทางวิชาการทางสิ่งแวดล้อมต่างๆ เพื่อสร้างระบบฐานข้อมูล องค์ความรู้ และแนวทางการแก้ปัญหาในเชิงระบบ ทำให้ทราบถึงต้นตอ สาเหตุ โครงสร้างของปัญหา และพฤติกรรมของฝุ่นควันพิษ
การเสวนาวิชาการเพื่อติดตามและประเมินระบบการแก้ปัญหา PM 2.5 ในพื้นที่จังหวัดภาคเหนือ โดยคณะนิติศาสตร์และเครือข่ายองค์กรต่างๆ ค้นพบว่า
1.ในปีนี้ จากการตรวจสอบจุดความร้อนโดยระบบดาวเทียมภาพรวมโดยส่วนใหญ่พบว่า พื้นที่ภาคเหนือภายในประเทศมีจุดความร้อนที่ลดลงเมื่อเปรียบเทียบในช่วงเวลาและพื้นที่เดียวกัน แต่สำหรับพื้นที่ประเทศเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทิศตะวันตกเฉียงเหนือที่มีจุดความร้อนหนาแน่น เข้มข้น รวมถึงในพื้นที่ประเทศเพื่อนบ้านในทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกเฉียงใต้ จนทำให้เกิดฝุ่นพิษข้ามแดนมายังประเทศไทย
2.แม้จะมีการเตรียมการรับมือสถานการณ์สาธารณภัยจากฝุ่นพิษขนาดเล็กของหน่วยงานต่างๆ อยู่แล้วก็ตาม แต่ก็เป็นการเตรียมการที่เป็นการตั้งรับ ยังไม่มีนโยบายเชิงรุกอย่างแท้จริงที่จะต้องดำเนินการกันตลอดทั้งปี แทนที่จะต้องรอแก้ปัญหาที่เริ่มเกิดขึ้นในช่วงต้นปี จึงต้องมีนโยบายเพื่อปรับแผนการจัดการฝุ่นควันขนาดเล็กเสียใหม่
3.แผนการเพื่อรองรับสถานการณ์ฝุ่นควันพิษขนาดเล็กที่จัดทำขึ้นในแต่ละจังหวัดของพื้นที่ภาคเหนือ ยังไม่มี การบูรณาการแผน บูรณาการทรัพยากรด้านงบประมาณ กำลังคน เครื่องมืออุปกรณ์ จึงทำให้การดำเนินต่างๆไม่สามารถที่จะบรรลุผลได้ตามแผน
4.แม้ระบบการจัดการฝุ่นควันพิษภายในประเทศจะดีขึ้นโดยภาพรวม แต่ยังขาดนโยบายการจัดการฝุ่นควันพิษข้ามแดนซึ่งมีความจำเป็นที่จะต้องผลักดันให้เกิดการแก้ปัญหาในเวทีประชาคมอาเซียน
5.นโยบายในระยะยาวที่ประเทศไทยต้องดำเนินการคือการเปลี่ยนโครงสร้างของระบบการผลิตพืชผลทางการเกษตรและโครงสร้างของระบบการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่สอดคล้องกับแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืนและระบบเศรษฐกิจBCG
6.มีความจำเป็นอย่างเร่งด่วนที่จะต้องผลักดันให้มีกฎหมายเพื่อรับรอง "สิทธิในอากาศสะอาด" ให้กับประชาชน เพื่อส่งเสริมการเข้ามามีส่วนร่วมกับภาครัฐในการแก้ไขสถานการณ์สาธารณภัยจากฝุ่นพิษขนาดเล็ก
การประเมินระบบการแก้ปัญหาในครั้งนี้ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มุ่งหวังว่าจะเป็นหัวใจสำคัญของการแก้ปัญหาฝุ่นควันอย่างยั่งยืน ด้วยการบูรณาการทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ให้เข้ามามีส่วนร่วม ในการวิเคราะห์และเพื่อใช้เป็นแนวทางในการปรับปรุงแผนงาน มาตรการการดำเนินงานป้องกันและแก้ไขปัญหาหมอกควันภาคเหนือต่อไป
ที่มา: piton communications