" GoCheck" (โกเช็ค) ดีเอ็นเอชิพอิเล็กทรอนิกส์สำหรับการตรวจวัดสารพันธุกรรมโรคหนองในแท้แบบรู้ผลเร็วใน 15 นาที คือนวัตกรรมที่ถูกพัฒนาขึ้นโดย ดร.อับดุลฮาดี ยะโก๊ะ และ ดร.สุดเขต ไชโย จากสถาบันเทคโนโลยีชีวภาพและวิศวกรรมพันธุศาสตร์ จุฬาฯ เพื่อแก้ปัญหาหรือ pain point ของการตรวจคัดกรองโรคหนองในแท้โดยเฉพาะ นวัตกรรมนี้ได้รับรางวัลประกาศเกียรติคุณผลงานประดิษฐ์คิดค้น สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช จากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ประจำปี 2567
"โปรเจกต์นี้เริ่มมาตั้งแต่ก่อนที่จะมีโควิด เราเคยได้มีโอกาสได้ไปพูดคุยกับคุณหมอที่ดูแลศูนย์กามโรคที่บางรัก และพบปัญหาเรื่องการขาดแคลนเครื่องมือตรวจโรคเมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยที่เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แต่เดิมเครื่องมือที่ใช้ตรวจจะมีขนาดใหญ่ มีราคาสูง ใช้เวลานานในการตรวจ และค่อนข้างที่จะเข้าถึงได้ยาก จึงเป็นที่มาของการพัฒนานวัตกรรมนี้" ดร.อับดุลฮาดี กล่าวถึงที่มาของงานนวัตกรรม
ทีมวิจัยได้พัฒนาในส่วนของวิธีการตรวจวัดทางเคมีไฟฟ้า โดยเลือกใช้ตัวตรวจวัดชนิด DNA Bio-sensor สำหรับใช้ตรวจวัดสารพันธุกรรมโดยเฉพาะ หลักการคือใช้ดีเอ็นเอที่มีความสามารถในการตรวจจับ มาจับกับดีเอ็นเอของโรคหนองในแท้ที่เข้าคู่กัน ร่วมกับวิธีการตรวจวัดทางเคมีไฟฟ้าในรูปแบบใหม่ คือใช้ อิเลกทรอนิกส์ชิพ ที่มีลักษณะเป็นแผ่นการ์ดขนาดเล็กเทียบเท่านามบัตร นอกจากนี้ในส่วนของวิธีการตรวจวัด ทางทีมก็ได้พัฒนากระบวนการให้มีการขยายสัญญาณการตรวจวัดที่เพิ่มมากขึ้นด้วย และเมื่อขยายสัญญาณได้ดีในระดับหนึ่ง ก็ช่วยลดระยะเวลาการตรวจวัดให้สั้นลง จากเดิมที่เป็นวิธีมาตรฐานทั่วไปจะใช้ระยะเวลาประมาณประมาณ 2-3 ชั่วโมง แต่ด้วยนวัตกรรมนี้ที่มีวิธีการขยายสัญญาณการตรวจ จึงสามารถลดเวลามาได้เหลือเพียง 15 นาทีเท่านั้น ซึ่งถือเป็นจุดเด่นที่สำคัญของนวัตกรรมชิ้นนี้
สำหรับวิธีการตรวจวัด จะใช้สารดีเอ็นเอ หยดลงไปบริเวณแถบตรวจสารพันธุกรรม พร้อมน้ำยาตรวจวัดลงไปให้ทำปฏิกิริยาภายใน 15 นาที ก่อนนำแถบตรวจไปเสียบเข้ากับตัวอิเลกทรอนิกส์ชิพ ดร.อับดุลฮาดี อธิบายว่าการทำงานก็จะคล้าย ๆ กับชุดตรวจน้ำตาล และใช้สมาร์ทโฟนเป็นตัวติดตามผ่านเทคโนโลยีไร้สายชนิด NFC เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงสัญญาณที่เกิดขึ้น หากพบหรือไม่พบดีเอ็นเอของโรคหนองในแท้ ก็จะสามารถทราบและติดตามผลได้ทันทีจากสมาร์ทโฟน
"รู้สึกเป็นเกียรติที่ทาง วช. เห็นคุณค่าและความสำคัญของงานวิจัยที่เราทำอยู่ ปัจจุบัน GoCheck อยู่ในระหว่างการยื่นจดสิทธิบัตร และตัวชิ้นงานเองก็ยังต้องมีการปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น รวมถึงจะมีการขยายองค์ความรู้ที่เรามีไปยังการตรวจวัดโรคอื่น ๆ ถ้าเราทราบลำดับที่แน่นอนของสารพันธุกรรมของโรค เราก็สามารถออกแบบ DNA ที่จำเพาะกับสารพันธุกรรมที่ต้องการจะตรวจวัดได้ ตอนนี้เรากำลังโฟกัสไปที่โรคฝีดาษลิง ซึ่งกำลังระบาด และสถานการณ์ค่อนข้างน่าเป็นห่วง" ดร.อับดุลฮาดี กล่าว
ที่มา: ศูนย์สื่อสารองค์กร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย