มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติก่อกำเนิดมาจาก "วิทยาลัยหัวเฉียว" ซึ่งมีรากฐานเติบโตมาจากโรงเรียนผดุงครรภ์อนามัย ก่อตั้งโดยมูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง โดยเปิดสอนหลักสูตรพยาบาลในระดับปริญญาตรีเป็นหลักสูตรแรก ต่อมาปี 2533 ในวาระที่มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งครบรอบ 80 ปี จึงได้ระดมทุนจากชาวไทยเชื้อสายจีน เพื่อก่อตั้งมหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ เมื่อปี 2535 ได้รับอนุมัติจากทบวงมหาวิทยาลัยในขณะนั้นยกสถานะเป็นมหาวิทยาลัย และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานนามว่า "มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ" ทั้งยังได้เสด็จพระราชทานทรงเปิดมหาวิทยาลัย เมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2537 ยังความปลาบปลื้มและนับเป็นสิริมงคลอันใหญ่หลวงแก่มูลนิธิป่อเต็กตึ๊งและชาวมหาวิทยาลัย และบรรดาชาวจีนโพ้นทะเลในดินแดนสยามที่ได้ร่วมแรงร่วมใจก่อตั้งมหาวิทยาลัยแห่งนี้
นับเนื่องถึงปัจจุบัน มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติได้ทำหน้าที่ในฐานสถาบันอุดมศึกษาภายใต้รากฐานอันมั่นคงแห่งปณิธานและเจตนารมณ์แห่งมูลนิธิป่อเต็กตึ๊ง ในการผลิตบัณฑิตออกไปรับใช้ประเทศชาติ โดยยึดกระแสพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงมีกระแสรับสั่งเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดมหาวิทยาลัยว่า "ขอให้ทำมหาวิทยาลัยแห่งนี้ให้ดี" ก่อให้เกิดความมุ่งมั่นที่จะพัฒนามหาวิทยาลัยให้เจริญก้าวหน้าอย่างไม่หยุดยั้ง เพื่อสรน้างบัณฑิตที่รอบรู้ รู้ลึก รู้จริง ปฏิบัติงานได้จริง ควบคู่กับการมีคุณธรรมและอุทิศตนเพื่อรับใช้สังคมอย่างเต็มภาคภูมิ ในขณะเดียวกันมหาวิทยาลัยยังคงไม่ลืมรากเหง้าสำคัญอันเป็นจุดกำเนิดของมหาวิทยาลัย คือ เอกลักษณ์ด้านจีน ที่มหาวิทยาลัยถือเป็นหน้าที่ที่จักต้องรักษาและสืบทอดให้มั่นคงยั่งยืน
มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติมุ่งสู่การเป็น "แหล่งเรียนรู้ขั้นนำด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพและจีนศึกษา"
